Đá chân chống xe máy, Xuân ôm một bó cây tua tủa vào nhà. Hùng đang ngồi gõ lộc cộc bên máy tính, ngạc nhiên nhìn vợ thả bó cây chẳng khác gì mớ củi với những nhánh khô gầy guộc lên bàn.

Sau chừng hơn hai giờ mật phục để bắt những kẻ săn muông thú, ông tạm thả lỏng cơ thể. Rừng xanh mênh mông. Tiếng gió nhè nhẹ từ vách núi phía xa dội lại. Trên tán cây, thi thoảng rơi xuống tiếng chim hót.

Lúc Đông tỉnh dậy ở quán Gió thì đã không thấy con Lý bên cạnh. Toàn thân đau ê ẩm, rã rời. Đầu váng vất, chao đảo.

Chằng đụp xong các loại hoa vào chiếc xe đã mòn cả hai lốp, Thụy quay sang bảo chủ vườn: “Chiều nay về lấy chuyến nữa nhé”.

Tùng vuốt những sợi tóc mảnh trên tay, chúng nhắc anh nhớ về những ngọn cỏ xanh mượt. Chỉ cần nhắm mắt lại, mùi không khí ẩm mướt của sáng tinh sương đong đầy cánh mũi, kèm theo mùi cỏ tươi ngai ngái nồng.

Trận bão quét qua làm cây cối ngã quỵ. Vùng vốn nghèo khó nay đối mặt mối nguy sạt lở đất đá.

Lần thứ năm anh tới tìm Cát dù bị ngó lơ. Người ta thường biểu “quá tam ba bận”. Với anh, dường như mấy con số không có ý nghĩa gì. Bữa rày phố xá ướt nhẹp.

Gọi điện về cho mẹ, nghe giọng có gì đó không ổn. Trời cuối thu mênh mang, quả vườn nhà thi nhau chín.

Chị tui đẹp. Nhưng bả hơi bị làm sao ý! Như điên… Dù thằng Cà Rá đã rào trước đón sau kín mít như vậy, Tình vẫn không thể trong một đêm mà rửa sạch sẽ hình ảnh của Phà Ca ra khỏi trí não mình. Phà Ca đẹp, kiểu đẹp của gái một con nó dễ bào mòn ánh mắt của mấy gã si tình. Nhất là khi họ biết Phà Ca không còn vướng mắc vào bất cứ gã đàn ông nào.

Chị ước giá mà mình có thể hét lên, gào lên, đẩy anh và đứa bé ra khỏi ngôi nhà này...

Khắp nơi nước xâm xấp. Bùn đất, gỗ mục la liệt trên lối đi. Chiếc xe chở hàng cứu trợ như con trâu đằm trong vũng bùn.

Hôm chị về là một sớm trời gió phơn phớt, đầm nở đầy bông súng, nước mấp mé đồng. Dì từ trong chái bếp ngó ra mé sàn lãng rồi thở dài.

Nghe tiếng, tôi biết ông Đúc đến tìm bố, nên hờ hững bảo “họa sĩ ở trong phòng”. Tôi phụng phịu quay lại bức tranh đang vẽ dở.

SÁNG nào cũng thấy bà già ấy cầm cái túi đi ra chợ. Chiếc túi có bông hoa được sơn mầu đỏ to ở giữa nhẹ bẫng trên tay bà cả lúc đi và về. Nhìn vẻ buồn bã của bà, có người dừng lại hỏi thăm nhưng bà chỉ lặng yên. Lâu dần người ta nghĩ bà vừa câm lại vừa điếc nên chẳng ai hỏi chuyện…

Mỗi khi tàu nhả khói chạm vào vòm cây xà cừ cổ thụ chỗ nền ga Điềm cũ sẽ rúc những hồi còi dài dằng dặc, tiếng bánh sắt lăn rình rùng trên đường ray. Đường gạch trật trưỡng dưới chân Miên. Những hạt sương đậu trên vành nón Miên đã đua nhau rơi lã chã trước mắt cô, tiếng xe bò lộc cộc. Trên xe, năm bao rơm trấu mục Miên đã ủ từ năm trước với lân và phân chuồng. Vụ tỏi này, Miên sẽ phải khác với vụ trước. Phả đã đay nghiến cô là ngựa non háu đá. Phả đã quăng một câu như người ta ném bát tỏi vào chảo mỡ nóng làm lòng Miên cháy xém.

Kể từ ngày vợ chồng đứa con trai giao khoán hai đứa cháu nội cho ông bà chăm sóc, đưa đón, bà Nhàn không còn có cả chút thời gian soi gương, nhìn lại cái tuổi năm mươi của mình xem nó tàn tạ đến mức nào.

Chuyến xe khách cuối ngày xình xịch lao vào chiều chạng vạng, nhả lại một luồng khói xám. Thư kéo va-li dừng lại trước cổng bệnh viện. Lọc xọc, đơn độc. Bệnh viện phố núi lọt thỏm giữa một vùng ngàn ngạt xanh. Mấy dãy nhà cũ kỹ, tường vôi tróc lở, mầu ve vàng sậm không thể khiến không gian ấm lên chút nào, ngược lại càng thêm vẻ thê lương. Chiều xuống sầm sập. Ngày cuối tuần nên mọi thứ dường như co mình lại trong không gian heo hắt.

- Chờ anh nhé! Anh sẽ về!

MAI dừng bước bên khóm dong riềng cạnh bãi sông. Những cánh hoa đỏ khẽ rung rinh trong gió. Chạm nhẹ ngón tay vào cánh hoa, Mai cảm thấy mọi cảm giác mệt mỏi dường xa như tan biến. Mùi hương phảng phất bay lên. Hương thơm của hoa dong riềng đỏ. Ngày trước, Mai đã từng ngửi thấy mùi hương này khi chạy ra bờ sông chơi cùng đám bạn. Nhưng Mai vừa nói cho đám bạn biết hoa dong riềng có hương thơm thì chúng cười ré lên như thể vừa nghe một điều nực cười. Mai đã đỏ mặt như cánh hoa dong riềng bị tước làm đôi dán lên mặt làm má hồng cô dâu.

GIÓ bấc mang theo sương mù từ trên ngọn núi Đản Đinh và ngọn núi Đản Đăm tràn xuống cánh đồng Tòng Láo rồi luồn qua khe liếp vào từng nhà trong bản Đá Đinh. Rét dừng lại ngoài cửa khi thấy bếp lửa thè những chiếc lưỡi đỏ rực liếm chung quanh nồi gang đặt trên cái kiềng. Bếp lửa tắt, than ngủ vùi trong tro thì rét ùa vào đầy ắp ba gian, leo lên giường, chui cả vào chăn bông. Rét thấu xương làm bà nội Phà đau chân rên hừ hừ, còn thằng Sì con thím Sắm ho như cuốc kêu quấy khóc suốt đêm khiến cả nhà mất ngủ.

BỤNG Minh nôn nao khi xe bắt đầu lên đèo. Minh nhìn trái thấy vách đá lởm chởm dựng đứng, nhìn phải thấy vực sâu hun hút. Có những đoạn gấp khúc, xe đang rẽ trái đột ngột rẽ phải. Thấy Minh vịn chặt vào lưng ghế phía trước thì Phương cười, bảo: Hào khí khi sáng tan biến đi đâu mất rồi? Họ đã ngồi xe sáu tiếng đồng hồ mà vẫn chưa đến nơi.

Có một người nhạc sĩ vừa mới ra đi.

Bữa Hậu xách ba-lô về quê gặp lúc vợ chồng Tình đang lúi húi cọ rửa ghe cá đã nhiều tháng nằm im sau nhà, cúng kiếng "bà Cậu" phù hộ cho một chuyến dong ghe ra "ăn cá" mùa nước tràn đồng được suôn sẻ. Nhiều năm rời quê, Hậu vẫn không sao quên được cái không khí chộn rộn của bà con xứ mình mùa nước nổi. Cái mùa lênh láng khắc nghiệt trong mắt những người xứ khác, chứ thiệt ra là mùa "ăn nên làm ra" của xứ này.

BƯỚC về Cố Giang. Mé đồng xâm xấp. Nước tắm tưới châu thổ sau mùa khô cằn cỗi. Nước nở nụ cười trên môi dân chín nhánh sông. Ba năm rồi mới thấy mùa xuôi con nước, mùa thuận con gió cho cây trái vào vụ.

Cô xuống xe, đi bộ từ đầu làng. Nắng thênh thang nhẹ. Ngàn vạn đóa sen căng đầy sức sống như đang thân thiện nhìn cô. Chao ôi, sen vẫn đẹp dịu dàng trinh nguyên như bao mùa cũ, chẳng bao giờ đổi thay. Còn cô đã bị giội vào lòng đủ thứ nhọc mệt của đời sống với những toan tính về cuộc sống giàu sang để rồi chuốc lấy nỗi thất vọng. Cô toan tính từ khi còn ở làng, cạnh sen, làm đau cả những cơn gió ân cần và nhẫn nại.

LÂM về ngôi vườn mùa thu. Anh soi mặt vào giếng khơi, những âm vang của một thời quá vãng hiện về.

Hồi đó, nhà tôi ở gần con sông Cầu thơ mộng, cũng "có chiếc cầu nhỏ cong cong" như trong lời bài hát "Chị tôi" của nhạc sĩ Trần Tiến. Cầu bắc qua nhánh sông nhỏ, nối liền nhà máy với khu dân cư xóm Đồng Xe. Dưới cầu là một ống bơm to cỡ hai vòng tay ôm, chạy dài từ trạm bơm nước ở khu vực miếu Hoàng. Đó là nguồn nước vừa để sản xuất, vừa cung cấp cho các hộ dân cư trong khu vực sử dụng sinh hoạt. Dân ở đây quen gọi là Cầu Bơm.

Cứ nghe cơn gió chướng về lòng tôi lại bồi hồi nhớ Hiên da diết. Có lần qua điện thoại, tôi kể với em nghe nỗi niềm ấy, Hiên cười bảo rằng, "chắc ông nhớ đảo Vọng, chứ chẳng phải nhớ cháu đâu". Có lẽ Hiên nói đúng. Không có Hiên, biết đâu những xác thuyền đắm cũng chỉ là những tấm ván mục rữa mà thôi, chẳng phải là những lớp học mà tôi hay gọi là "ổ ấm"!

Xứ gì buồn quá, suốt ngày chỉ nghe tiếng bìm bịp kêu! Hồi mới về làm dâu xứ này, Loan suốt ngày ca cẩm câu đó với chồng. Thổ - chồng cô đã ăn cơm, uống nước xứ này gần bốn mươi năm không biết buồn là gì.

Đêm đã xuống rất sâu, không gian yên tĩnh thoảng qua mùi hương mộc lan dịu ngọt. Phương Trà trầm tư bên khung cửa sổ, ngọn đèn bàn thao thức hắt một khoảng sáng lặng lẽ lên bàn làm việc của chị. Ở đó, giữa những cuốn sách để ngỏ, bên tập tài liệu dày đặc các dòng ghi chú bằng nét mực xanh chân phương, có tấm bản đồ thế giới vừa được mở ra trên màn hình máy tính. Chị bước lại gần, ánh mắt khẽ chạm vào một địa danh nằm giữa châu Phi muôn trùng xa cách: Nam Sudan.