1. Trước khi đất nước bước vào đổi mới, Việt Nam được xem là nước nghèo nàn, lạc hậu, bị chiến tranh tàn phá nặng nề; đối mặt nhiều khó khăn, thách thức: biến đổi khí hậu và thiên tai xảy ra ngày càng phức tạp, khó lường; kinh tế-xã hội gặp nhiều khó khăn trước nguy cơ tụt hậu, năng suất lao động kém, bị tác động sâu sắc bởi những yếu tố bất lợi từ bên ngoài…
Bước vào đổi mới, Đảng ta có những thuận lợi rất căn bản về thể chế; cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; thể chế, hệ thống chính trị, chính sách và nguồn lực đầu tư cho văn hóa được tăng cường. Quốc phòng, an ninh được giữ vững và củng cố vững chắc. Cùng với mở rộng dân chủ, khối đại đoàn kết toàn dân tộc không ngừng được củng cố, tăng cường. Công tác đối ngoại dựa trên nguyên tắc vì lợi ích quốc gia, dân tộc; trên cơ sở luật pháp quốc tế dần đi vào chiều sâu góp phần duy trì, củng cố môi trường hòa bình, ổn định; phá vỡ thế cô lập, bị bao vây, cấm vận mở ra kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.
Đảng tiếp tục kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; giương cao ngọn cờ “độc lập dân tộc, gắn liền với chủ nghĩa xã hội” xem đây là vấn đề có tính nguyên tắc, sợi chỉ đỏ xuyên suốt của cách mạng nước ta, thể hiện qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và tiếp tục được khẳng định qua các kỳ đại hội của Đảng.
2. Bản thân Đảng cũng tự đổi mới, tự chỉnh đốn, xem đó là công việc thường xuyên và lâu dài, là quy luật tồn tại, phát triển của Đảng. Công tác xây dựng đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ được Đảng chú trọng, quan tâm không chỉ giúp nâng cao nhận thức, tạo sự thống nhất trong Đảng và đồng thuận trong xã hội mà tạo ra sự chuyển biến tích cực trong toàn Đảng, toàn xã hội. Đổi mới của Đảng được xem là yếu tố quyết định đổi mới hệ thống chính trị, cụ thể hóa một bước cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ bằng việc đổi mới, sắp xếp tinh gọn, mạnh, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy, cán bộ hệ thống chính trị. Mọi sự chồng chéo, yếu kém, không rõ chức năng, nhiệm vụ; đùn đẩy, cản trở, thậm chí vô hiệu hóa lẫn nhau, làm giảm hiệu lực, hiệu quả của bộ máy hệ thống chính trị được thay thế, xóa bỏ.
Chính vì vậy, chỉ trong thời gian ngắn mới đây, mô hình tổng thể của hệ thống chính trị về sắp xếp, tinh gọn lại các bộ, ngành, cơ quan đoàn thể trung ương đến sắp xếp cán bộ, định hình xây dựng lại bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, xóa bỏ cấp huyện được triển khai nhanh chóng, quyết liệt trong phạm vi toàn quốc và đi vào hoạt động có hiệu quả ngay.
Trong suốt quá trình lãnh đạo, Đảng luôn có nhận thức mới về vấn đề dân chủ xã hội chủ nghĩa. Dân chủ xã hội chủ nghĩa được xem vừa là mục tiêu vừa là động lực thật sự của công cuộc đổi mới, phát triển, gắn liền với phát huy quyền làm chủ của nhân dân, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Dân chủ được thể chế hóa, được thể hiện trong mọi đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước và cơ bản được tạo mọi điều kiện để người dân thực hành rộng rãi trong thực tế. Gần 40 năm đổi mới đất nước cho thấy, dân chủ về kinh tế đã có những bước tiến rõ rệt, thể hiện qua chính sách phát triển kinh tế nhiều thành phần, bảo vệ quyền sở hữu hợp pháp của kinh tế tư nhân, đáp ứng lợi ích thiết thân của nhân dân và kết hợp hài hòa các lợi ích, thống nhất quyền lợi và nghĩa vụ công dân.
3. Từ đầu thế kỷ XXI đến nay, sức phát triển nhanh của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự phát triển nổi trội của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang đặt ra nhiều vấn đề tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế-xã hội nước ta. Bước đầu, Đảng và Nhà nước đã có các chính sách tăng cường đầu tư và nâng cao hiệu quả đầu tư cho phát triển khoa học công nghệ mới, nhất là các ngành mũi nhọn, hạ tầng số, chuyển đổi số, nền kinh tế số và xã hội số. Trên cơ sở đổi mới tư duy, với bước đột phá chiến lược, trọng tâm là đổi mới chính sách, pháp luật, cơ chế tài chính, cơ chế tự chủ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhất là công nghệ mũi nhọn, xây dựng cơ sở dữ liệu, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; dần đưa đến làm chủ về công nghệ ở những lĩnh vực then chốt phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội và đẩy nhanh công cuộc đổi mới đất nước.
Kinh tế phát triển đồng nghĩa với tạo điều kiện để phát triển văn hóa-xã hội, phát triển con người. Nhiều nội dung của phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc ngày một được nhận thức sâu sắc và có chính sách cụ thể đã giúp tạo ra động lực, khơi dậy, phát huy có hiệu quả các giá trị văn hóa và sức mạnh con người Việt Nam. Vị trí, vai trò con người Việt Nam ngày càng gắn bó chặt chẽ với giáo dục-đào tạo, khoa học công nghệ, phát triển văn hóa, không ngừng được chăm lo cải thiện về điều kiện vật chất và tinh thần, gắn kết chặt chẽ với yêu cầu xây dựng nền đạo đức xã hội, vai trò nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trong Đảng, bộ máy chính quyền, đoàn thể và nhân dân.
Với truyền thống anh hùng, bản lĩnh, trí tuệ và khát vọng vươn lên không ngừng của dân tộc, tin tưởng chắc chắn rằng, Việt Nam tiếp tục vững bước trên con đường phát triển nhanh, bền vững, đổi mới và phát triển để sánh vai với các cường quốc năm châu như Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu hằng mong ước.