Hướng đến thị trường lớn
Nông dân trẻ Nguyễn Văn Tiến (xã Tân Biên) là người tiên phong trồng dừa xen các lô cao su. Sau khoảng 10 năm thử nghiệm, thấy dừa phát triển tốt, anh Tiến phá bỏ cao su, trồng dừa chuyên canh. Qua kinh nghiệm thất bại khi trồng giống dừa ta lùn, anh Tiến đồng loạt trồng giống xiêm đỏ Mã Lai, xiêm xanh, xiêm đỏ Bến Tre, là các giống dừa có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao.
Anh Tiến cho biết: “Nước dừa các giống này luôn ngọt, được thị trường ưa chuộng. Đặc biệt, dừa xiêm cho thu hoạch quanh năm, chỉ cần trồng một lần là khai thác. Loại này thân thấp nên thu hoạch hay vệ sinh tán lá đều dễ dàng và thuận lợi, ít tốn nhân công chăm sóc, ít hao hụt do chuột bọ phá hại”. Những năm gần đây, nhờ hệ thống kênh mương thủy lợi được phủ rộng nên nông dân Tây Ninh luôn yên tâm về nguồn nước tưới.
Bên cạnh đó, địa phương còn có lợi thế về nguồn phân chuồng dồi dào từ chăn nuôi, cũng như phế phẩm nông nghiệp nhiều (vỏ trái dừa, bã mía, thân cây khoai mì, thân khóm…) nên nông dân thường sử dụng ủ men vi sinh để sản xuất phân bón hữu cơ. Anh Tiến chia sẻ: “Tôi còn nuôi ong mắt đỏ, bọ xít hoa gai, ong ký sinh rầy phấn trắng… theo hướng dẫn của chuyên gia để tạo thiên địch, kiểm soát dịch hại tự nhiên.
Cách làm này giúp giảm đáng kể lượng thuốc bảo vệ thực vật, giữ môi trường vườn xanh, sạch, an toàn; đồng thời tạo hệ sinh thái cân bằng, giúp cây dừa hữu cơ sinh trưởng xanh. Tôi tuyệt đối không sử dụng thuốc diệt cỏ, chất kích thích tăng trưởng hay các loại hóa chất độc hại. Để giúp nước dừa đạt độ ngọt, trong quá trình canh tác cần bổ sung muối nhằm cân bằng khoáng”.
Năm 2019, anh Tiến thành lập Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Dừa Việt 78, hướng đến mô hình sản xuất, kinh doanh bền vững. Hợp tác xã liên kết với nhiều nông hộ để nâng tổng diện tích trồng dừa lên gần 300 ha, sản lượng trái đủ sức đáp ứng các đơn hàng lớn. Các nông dân liên kết với hợp tác xã sẽ ký hợp đồng bao tiêu, được hỗ trợ kỹ thuật, cung ứng vật tư và hướng dẫn sản xuất theo hướng hữu cơ, an toàn.
Thấy hiệu quả rõ rệt, nhiều nông dân đã vận động thêm các nông hộ khác tham gia ký kết. Hiện nay, hợp tác xã đã liên kết với một số doanh nghiệp ở Bến Tre để kiểm định, chứng nhận diện tích dừa đạt chuẩn hữu cơ, mở đường cho dừa tươi Tây Ninh được thu mua với giá cao hơn thị trường 5% để xuất khẩu.
Thêm doanh thu từ vườn dừa
Nhận thấy cây dừa có ưu điểm dễ trồng, dễ chăm sóc, thích nghi tốt với nhiều loại đất như cát pha, đất thịt, đất sét, nông dân Nguyễn Thanh Vũ (xã Bình Minh) quyết định đầu tư trồng dừa hữu cơ kết hợp du lịch và bước đầu gặt hái thành công. Anh Vũ cho biết: “Khi lập vườn, tôi thu gom bã mía, bã mì ủ thành đống và bổ sung vi sinh để đẩy nhanh quá trình phân hủy.
Sau khoảng 6 tháng, khi phân ủ đã hoai mục, tôi mới xới đất, trộn đều, bổ sung thêm các chất trung, vi lượng như lân nung chảy nhằm cải thiện độ pH, tăng hàm lượng khoáng chất cho đất”. Theo chia sẻ của anh Vũ, cần đầu tư hệ thống tưới kết hợp châm phân tự động để duy trì độ ẩm, bổ sung dinh dưỡng ổn định cho đất, đặc biệt trong mùa khô. Bên cạnh đó, nên giữ lớp cỏ tự nhiên, tạo thuận lợi cho giun phát triển (chỉ phát cỏ quanh gốc) và sử dụng chế phẩm sinh học IMO kết hợp hệ thống châm phân tưới tự động để chăm sóc vườn cây.
Cây dừa có điểm yếu là đuông hại ngọn nên anh Vũ đã chọn giống dừa xiêm lai vì có thân cứng, hạn chế được loài côn trùng này. Ngoài ra, anh còn rắc muối hột quanh đọt dừa (hoặc treo túi muối), dùng thuốc sinh học dạng hạt rải quanh gốc diệt tuyến trùng, dùng mật rỉ đường khống chế nấm bệnh. “Nhờ áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật, vườn dừa cho trái có chất lượng cao.
Ngoài tiêu chí sạch, an toàn, trên thị trường yêu cầu độ ngọt của dừa tối thiểu 7 độ brix, trong khi dừa tôi trồng luôn đạt hơn 9 độ brix nên được nhiều người ưa chuộng”, anh Vũ nói. Nhờ vị trí ở gần núi Bà Đen, nhiều đoàn du khách trong và ngoài tỉnh sau khi tham quan núi đã tìm đến tham quan, trải nghiệm vườn dừa. Du khách thích thú trong không gian rợp bóng mát dừa xanh, tìm hiểu quy trình canh tác hữu cơ, tự tay hái dừa uống nước tại chỗ và lựa chọn những trái dừa ưng ý mang về làm quà.
Theo Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tây Ninh, việc các nhà vườn phát triển nông nghiệp kết hợp du lịch đã mở ra không gian mới cho ngành nông nghiệp địa phương. Trung tâm đang tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp liên kết để tạo ra sản phẩm thu hút du khách. Còn theo Hiệp hội Du lịch Tây Ninh, với lợi thế sẵn có, tỉnh đang hình thành nhiều mô hình du lịch gắn với nông nghiệp và bước đầu cho thấy triển vọng rõ nét.
Hiện quanh khu vực núi Bà Đen đã xuất hiện nhiều điểm du lịch nông nghiệp do nông dân xây dựng, trong đó, vườn dừa hữu cơ của anh Nguyễn Thanh Vũ là sản phẩm du lịch mới, mang thêm doanh thu cho người trồng, hứa hẹn trở thành điểm nhấn. Hiệp hội đang xây dựng hệ sinh thái cộng sinh, kết nối tất cả hội viên, tạo sức mạnh cộng đồng, hướng đến phát triển du lịch xanh.