Bắt đầu lúc 19 giờ 30, sau 3 hồi chuông trống, đoàn ngự đạo làm lễ xuất cung từ Điện Thái Hòa ra cửa Ngọ Môn, đi qua các đường: 23-8, Lê Huân, Ngô Thời Nhậm và đến Xã Tắc. Đây là hướng đi nguyên thủy của Lễ tế Xã Tắc. Đoàn ngự đạo xuất cung khoảng 700 người, gồm nhà Vua (do Lê Trọng Thành, diễn viên của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cung đình Huế đóng vai), các nghi vệ, quan văn, quan võ, binh lính, đội nghi trượng, đội nhã nhạc, vũ công Bát dật, voi, ngựa, chuông trống, võng lọng, cờ quạt... Đặc biệt, có sự tham gia của 100 bô lão đến từ các phường, xã trong tỉnh, thể hiện ý nghĩa đại diện cho trăm họ (bách tính). Hoàng đế mặc hoàng bào, đeo đai ngọc thân chinh tế lễ xuất phát từ Điện Thái Hòa ra cửa Ngọ Môn cùng đoàn Ngự đạo đến đàn Xã Tắc qua quãng đường gần 1000m. Trên đường đến Đàn tế có đặt ba hương án với hàng trăm bô lão khăn áo chỉnh tề quỳ lạy nghênh đón đoàn Ngự đạo.
Đúng 20 giờ, đoàn Ngự đạo đến Đàn tế. Lúc này, ở đàn Xã Tắc được trang hoàng lộng lẫy, uy nghi với cờ quạt, đèn lồng sáng rực, điểm giữa là hai trụ cờ Quốc thái dân an cao 6m, ở tầng thượng đặt hai án thờ lớn, phía bắc tầng hạ cũng đặt hương án, thiết tám bàn tế ở hai bên có lọng tàn đầy đủ. Mỗi án thờ đều chuẩn bị vật phẩm dâng tế, gồm tam sinh (trâu, dê, lợn), mâm ngũ quả, hương đèn, chén rựợu, lụa dâng cúng, ngọc, bài vị viết mực đen. Lễ tế bắt đầu từ lúc 20 giờ 15 đến 22 giờ trong bầu không khí trang nghiêm với nhiều nghi thức trang trọng và thành kính.
Sau phần trình diễn của Nhã nhạc và Bát dật, các nghi thức tế tự diễn ra tuần tự: lễ quán tẩy (lễ rửa tay tẩy trần); lễ thượng hương (lễ dâng hương), lễ nghinh thần (lễ rước thần đến tham dự), lễ điện ngọc bạch (lễ dâng ngọc trắng), lễ truyền chúc (lễ đọc chúc văn), lễ hiến tước (lễ dâng rượu), lễ tứ phúc tộ (lễ hưởng lộc), lễ triệt soạn (lễ hạ cỗ), lễ tống thần (lễ đưa tiễn thần), lễ tư chúc bạch soạn (lễ đốt chúc văn, ngọc lụa, bài vị).
Lễ tế Xã Tắc được tái hiện gồm hai phần chính: Lễ xuất cung và lễ tế tại đàn tế được phục dựng theo quy cách xưa, thể hiện tính nghiêm trang, qui mô hoành tráng của một lễ hội cung đình. Lễ tế được tổ chức khá quy mô, gần 700 người tham gia đầy đủ đạo cụ, phục trang, nghi trượng, cờ phướn… Lễ tế Xã Tắc năm 2010 được phục dựng gần với nguyên bản và chuẩn xác hơn so với 2 lần tổ chức trước.
Ông Phùng Phu, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết: Đây là lần đầu tiên trong Lễ tế Xã Tắc, trang phục múa Bát dật được đưa vào sử dụng sau khi được đầu tư nghiên cứu phục hồi. Việc đưa trang phục mới được phục chế vào Lễ tế Xã Tắc nhằm làm cho lễ tế ngày càng tiếp cận tính chân xác của lễ hội nguyên thủy hơn. Lễ tế Xã Tắc lần này đã kế thừa kinh nghiệm từ Lễ tế Xã Tắc đã được tổ chức thành công trong hai lần trước, tiếp tục tôn vinh những giá trị văn hoá truyền thống của Việt Nam, giới thiệu không gian diễn xướng của những loại hình đại nhạc, nhã nhạc, múa cung đình, trình diễn vẻ đẹp của văn hoá nghi lễ và trang phục truyền thống cung đình Huế xưa.
Theo ông Ngô Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế, Lễ tế đề cao những giá trị nhân văn, chủ yếu là hình thức gắn kết giữa con người với thế giới tự nhiên; tôn vinh nền nông nghiệp nước nhà; biểu thị khát vọng cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, thiên hạ thái bình, đoàn kết, đổi mới, phát triển.
Ngoài ra, Lễ tế Xã Tắc làm phong phú thêm các hoạt động văn hóa lễ hội của Huế, góp phần tích cực vào việc xây dựng Huế thành thành phố Festival và tiến tới kỷ niệm 1000 năm Thăng Long Hà Nội.
CÔNG HẬU
| Đàn Xã Tắc, nơi tế thần đất (xã) và thần lúa (tắc) của triều Nguyễn được xây dựng vào tháng 3 năm Gia Long thứ 5 (1806), do các thành dinh trấn trên cả nước đóng góp đất sạch về Huế để xây đắp nên. Đàn được tổ chức tế lễ mỗi năm hai lần, vào mùa xuân và mùa thu. Lễ tế đàn Xã Tắc được xếp vào hàng "đại tự", cách ba năm một (vào các năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu) do đích thân nhà vua đến làm lễ. Do ý nghĩa và tính chất đặc biệt quan trọng nên khi xây dựng đàn, triều đình đã buộc 28 dinh trấn trong cả nước nộp đất sạch về để đắp nên công trình này. |