Thú vị giao lưu kéo co

Trung tâm Nghiên cứu và phát huy giá trị di sản văn hóa (CCH) vừa kết nối Hiệp hội bảo tồn kéo co Hàn Quốc thăm và giao lưu tại đền Trấn Vũ (Thạch Bàn, Long Biên, Hà Nội) - nơi đang bảo tồn, thực hành nghi lễ và trò chơi Kéo co ngồi. Đây thật sự là một hoạt động ngoại giao nhân dân thú vị.

Kéo co thể hiện sức mạnh và sự đoàn kết.
Kéo co thể hiện sức mạnh và sự đoàn kết.

1/ Ở Việt Nam, Kéo co là một trò chơi dân gian rất phổ biến khắp các vùng miền, gần như mọi người đều biết. Kéo co truyền thống lưu truyền ở nhiều cộng đồng các dân tộc: Kinh, Thái, Tày, Nùng, Giáy…, ở nhiều địa phương: Hà Nội, Lào Cai, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An… Kéo co ở Việt Nam ẩn chứa nhiều ý nghĩa phong phú, đa dạng về quy tắc trình diễn, hình thức biểu đạt tùy theo từng hoàn cảnh môi trường, tự nhiên, điều kiện kinh tế, tập tục, tín ngưỡng của mỗi cộng đồng, mỗi tộc người nhưng cùng một mong muốn những điều tốt lành, mong sự tốt tươi nảy nở.

Kéo co ngồi là một nghi lễ trong hội làng Ngọc Trì (trước thuộc xã Cự Linh, nay thuộc phường Thạch Bàn, quận Long Biên, Hà Nội). Nghi lễ này có nguồn gốc tâm linh với truyền thuyết về cuộc “giành nước” và thanh niên hai “mạn” (thôn) phải cùng nhau dùng sức mạnh để giành phần thắng về cho “mạn” mình. Có ba “mạn”: “mạn Chợ”, “mạn Đường” và “mạn Đìa”. Các “mạn” cùng thi đấu với nhau nhưng theo lệ, thường đội của “mạn Đường” được “mặc định” là phải thắng để mang về “điềm lành” cho cả làng, để năm đó mưa thuận gió hòa, nhân khang vật thịnh. Dù vậy việc thắng cũng không hề dễ dàng mà phải gắng hết sức để kéo thắng “mạn” kia.

2/ Tại Hàn Quốc, Kéo co là một lễ hội cộng đồng quy mô lớn dưới hình thức lễ nghi. Qua nghi lễ cầu an để tổ chức một dịp vui chơi cho cộng đồng. Trò chơi dân gian này thể hiện rõ nét tinh thần đoàn kết, chung tay góp sức để đạt tới thắng lợi - “sát cánh/cùng nhau thực hiện”. Các hình thức kéo co ở Hàn Quốc khá phong phú, mỗi vùng, miền một kiểu dạng. Kéo co Hàn Quốc có thể kéo dây đơn, kéo dây đôi và dây hình kéo hình con cua (với nhiều “chân” nhánh) thu hút được số người tham gia đông đảo hơn. Dây kéo dùng trong kéo co Hàn Quốc, chủ yếu được làm từ rơm/rạ và được gia cố bằng các loại nguyên liệu khác như tre, vỏ cây, sau này có thêm cả sợi nylon...

3/ Chẳng cần hội trường trang trọng, ngay tại khuôn viên đền Trấn Vũ với rạp căng tạm, bàn ghế mới bày, Hiệp hội bảo tồn kéo co Hàn Quốc được nghe giới thiệu về kéo co truyền thống Việt Nam và cũng giới thiệu nghi lễ - trò chơi kéo co truyền thống của đất nước mình. Sau khi làm lễ trước đền, trai tráng các “mạn” rước cây song ra bãi kéo. Đội kéo co truyền thống đền Trấn Vũ đã trình diễn màn kéo co có cả sự tham gia của thành viên người Hàn Quốc. Đội kéo co Hàn Quốc mang theo sợi dây kéo hình cua đặc trưng của mình và mời thanh niên Việt Nam kéo thử. Niềm phấn khích được đẩy lên cao cùng đội cổ động viên cả hai nước hoạt náo với chiêng, trống rộn rã.

Cuộc giao lưu Kéo co ở đền Trấn Vũ kết nối mối tương đồng nhiều triết lý nhân sinh giữa hai nền văn hóa cổ truyền thuần nông Việt Nam và Hàn Quốc. Giao lưu trao đổi những nét đẹp văn hóa luôn là việc làm có ý nghĩa và cần tăng cường xúc tiến với cả hai dân tộc.

Bài & ảnh: NGỮ THIÊN