Thành lập khu bảo tồn Sao la Quảng Nam

NDĐT - Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Nam ngày 14-4 đã chính thức ký quyết định thành lập Khu Bảo tồn (KBT) Sao la, trực thuộc Chi cục Kiểm lâm Quảng Nam.
Loài Sao la đang đứng bên bờ tuyệt chủng.
Loài Sao la đang đứng bên bờ tuyệt chủng.

KBT tự nhiên Sao la ở tỉnh Quảng Nam nằm ở một khu vực có nơi cao nhất là 1.298m. Nơi đây có các thung lũng hẹp với dòng chảy và thác dốc, tạo điều kiện sống cho loài Sao la. Sự ra đời của KBT sẽ thúc đẩy các hoạt động bảo tồn hệ sinh thái rừng nhiệt đới trên đất thấp điển hình ở dãy Trường Sơn, chứa đựng trong nó nhiều loài động thực vật nằm trong Sách đỏ Việt Nam và Sách đỏ Thế giới đang bị đe dọa tuyệt chủng.

Loài Sao la được tìm thấy lần đầu tiên vào năm 1992 tại Hà Tĩnh. Nhưng rất nhanh sau đó Sao la đã phải đối mặt với nguy cơ bị biến mất vĩnh viễn khi số lượng quần thể ngoài tự nhiên suy giảm nhanh chóng.

Sinh cảnh sống của Sao la là tại các vùng rừng thuộc dãy Trường Sơn dọc theo biên giới Việt – Lào, nơi nắm giữ nhiều giá trị đa dạng sinh học có tầm quan trọng thế giới với nhiều loại hình sinh thái đặc trưng của rừng nhiệt đới thường xanh, và được WWF xếp hạng là một trong hơn 200 vùng sinh thái quan trọng toàn cầu.

Săn bắn, mất sinh cảnh, chia cắt sinh cảnh và ảnh hưởng từ tiếng ồn của các công trường xây dựng gần nơi Sao la sinh sống đang là một trong những nguyên nhân gây ra sự suy giảm về số lượng của loài trong những năm gần đây.

Sao la hiện đang được xếp hạng vào nhóm các loài đang bị đe doạ tuyệt chủng trong sách Đỏ của Việt Nam, và “loài thú 8 triệu năm tuổi này có thể đang phải đối diện với một giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử tồn tại của mình” ( Theo Hardcastle và cộng sự, 2004). Số lượng cá thể Sao la tại Việt Nam và Lào hiện tại được các nhà khoa học đưa ra với nhiều con số khác nhau, lạc quan nhất là có thể đến chưa đầy 100 cá thể (theo IUCN, 2009) và thấp nhất với con số dự đoán của nhóm công tác về Sao la vùng Đông Dương là chừng vài chục cá thể.

Hơn nữa, các nhà khoa học vẫn chưa thể nghiên cứu được cách nuôi chúng trong điều kiện nuôi nhốt vì các cá thể thường bị chết ngay sau vài ngày bị bắt nhốt. Vì vậy, sự tuyệt chủng của chúng trong tự nhiên đồng nghĩa với sự biến mất vĩnh viễn của loài này và không còn khả năng phục hồi và tái sinh.

Năm 2009, chiến dịch ‘Hãy hành động để cứu lấy Saola bây giờ hoặc không bao giờ” do WWF Mỹ phát động đã thu thập được 26.000 chữ ký từ các cá nhân thuộc 155 nước trên thế giới ủng hộ việc bảo tồn cấp bách loài thú này.

Từ năm 2007, WWF cùng với cộng đồng địa phương, các nhà khoa học Việt Nam và các cán bộ bảo tồn tỉnh Quảng Nam đã tiến hành nhiều nghiên cứu về số lượng quần thể, mối đe dọa đối với loài, và khoanh vùng bảo tồn ưu tiên.

WWF đã làm việc với các cơ quan chức năng Việt Nam để tiến hành thành lập KBT Sao la tại Quảng Nam. Trước đó, KBT Sao la tại Thừa Thiên Huế và khu Vườn quốc gia Bạch Mã mở rộng đã được thành lập.

HỒNG VÂN