Nghị định được kỳ vọng sẽ mở ra bước tiến mới trong cải cách hành chính, hiện đại hóa quản lý và thu hút hiệu quả nguồn nhân lực quốc tế, đồng thời bảo đảm quyền lợi, trách nhiệm của các bên liên quan, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội bền vững.

Văn bản này cụ thể hóa định hướng lớn trong các Nghị quyết của Bộ Chính trị: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; và Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân.

Mục tiêu chính của việc ban hành nghị định mới này là cải cách thủ tục hành chính, thu hút nhà đầu tư, chuyên gia, nhà khoa học quốc tế trong các lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và những ngành kinh tế-xã hội ưu tiên. Tinh thần “biên giới phẳng” cùng nguyên tắc tháo gỡ tối đa rào cản, bảo đảm thông thoáng, hanh thông được quán triệt xuyên suốt, gắn với việc cắt giảm thủ tục, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và phân cấp mạnh cho địa phương.

Nghị định 219/2025/NĐ-CP quy định rõ, trường hợp người lao động nước ngoài đã được cấp giấy phép lao động hoặc giấy xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép nếu làm việc cho cùng một người sử dụng lao động tại nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, phải báo cáo cho cơ quan có thẩm quyền nơi dự kiến làm việc. Quy trình báo cáo, tiếp nhận và giám sát được thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, có sự tham gia góp ý của Bộ Tư pháp và các hiệp hội doanh nghiệp, bảo đảm tính khả thi và phù hợp thực tiễn quản lý.

Một trong những cải cách đáng chú ý là rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính. Thay vì mất tới 36 ngày, thời gian thực hiện được rút xuống còn tối đa 10 ngày làm việc nhờ lồng ghép thủ tục báo cáo giải trình nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài với đề nghị cấp giấy phép lao động. Đây là bước thay đổi được đánh giá sẽ tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí cho doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài chất lượng cao đang tăng.

Điều kiện với chuyên gia và lao động kỹ thuật cũng được nới lỏng theo hướng thực tiễn hơn. Yêu cầu kinh nghiệm đối với chuyên gia giảm từ 3 năm xuống 2 năm; bổ sung trường hợp chỉ cần 1 năm kinh nghiệm nếu có bằng đại học trở lên trong lĩnh vực tài chính, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số hoặc ngành ưu tiên phát triển. Với lao động kỹ thuật, yêu cầu kinh nghiệm giảm từ 3 năm xuống 2 năm hoặc từ 5 năm xuống 3 năm tùy nhóm công việc...

Nghị định cũng tăng cường phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, giao Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyền quyết định việc phân cấp toàn bộ thủ tục cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi giấy phép lao động và giấy xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép.

Cách làm này vừa giúp xử lý hồ sơ nhanh hơn, vừa phát huy trách nhiệm và sự chủ động của địa phương theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Về cải cách thủ tục và ứng dụng công nghệ thông tin, số lượng biểu mẫu giảm từ 17 xuống còn 4 mẫu thực sự cần thiết. Hồ sơ được tiếp nhận và giải quyết qua Cổng dịch vụ công quốc gia và Trung tâm Phục vụ hành chính công các cấp, liên thông với thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp. Giải pháp này không chỉ giảm giấy tờ, mà còn tăng tính minh bạch và khả năng giám sát.

Theo đánh giá, Nghị định 219/2025/NĐ-CP sẽ mang lại lợi ích rõ rệt cho cả doanh nghiệp và người lao động. Thủ tục minh bạch hơn, chi phí và thời gian giảm, tạo thuận lợi khi người lao động làm việc luân phiên hoặc ở nhiều địa phương. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin, liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương; tổ chức tập huấn cho cán bộ tiếp nhận hồ sơ và đẩy mạnh truyền thông để doanh nghiệp nắm rõ quy định mới.

Các chuyên gia cũng kiến nghị sớm công bố biểu mẫu điện tử, quy trình xử lý trên Cổng dịch vụ công quốc gia và bảo đảm an toàn, bảo mật cơ sở dữ liệu. Việc theo dõi, đánh giá tác động sau 6 đến 12 tháng được cho là cần thiết để kịp thời điều chỉnh bất cập trong công tác phân cấp và kiểm soát lao động nước ngoài.

HOÀI THU