Qua vùng di sản

Từ cây thuốc trên dãy núi Ngọc Linh thuộc hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, sau hơn 50 năm phát hiện, cây sâm Ngọc Linh nay được xem như "quốc bảo" của Việt Nam, góp phần thay đổi chất lượng cuộc sống của người dân.

Tỉnh Ninh Thuận có 80 di sản được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; có 2 di tích được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt là tháp Hòa Lai và tháp Pô Klong Garai. Bên cạnh đó, còn có tháp Pô Rômê là di tích lịch sử, kiến trúc cấp quốc gia...

Ở Bình Định có một nơi mà thiên nhiên còn nguyên vẹn với những vách đá sừng sững vươn ra biển như một con rồng khổng lồ, nơi mà mỗi con sóng vỗ vào bờ như mang theo một câu chuyện huyền thoại. Đó chính là mũi Vi Rồng, một trong những thắng cảnh ngoạn mục nhất của tỉnh.

Không chỉ có vị trí giao thông trọng yếu, thị xã Bỉm Sơn (Thanh Hóa) còn là vùng đất lưu dấu lịch sử và văn hóa. Thung lũng phía đông núi Dốc Xây vẫn còn in dấu con đường thiên lý năm xưa, nơi thi sĩ Hồ Xuân Hương cảm tác bài “Đèo Ba Dội” sau khi vượt ba ngọn đèo gập ghềnh.

“Khánh Hòa là xứ trầm hương/Non cao biển rộng người thương đi về” - những câu thơ của nhà nghiên cứu Quách Tấn trong biên khảo Xứ trầm hương vừa là sự khẳng định danh xưng của một miền đất, vừa như lời mời gọi lữ khách bốn phương tìm về với thủ phủ của trầm hương Việt Nam.

Bà Châu Thị Đông, 76 tuổi, ở làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) được đồng bào nơi đây ví là “báu vật sống” trong "giữ lửa" dân ca Chăm và truyền cảm hứng nghệ thuật diễn ngâm Ariya, góp phần giữ gìn Di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Chăm.

Bà Châu Thị Đông, 76 tuổi, ở làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) được đồng bào nơi đây ví là “báu vật sống” trong "giữ lửa" dân ca Chăm và truyền cảm hứng nghệ thuật diễn ngâm Ariya, góp phần giữ gìn Di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Chăm.

Gần nửa thế kỷ qua, Khu di tích Dục Thanh (thuộc Bảo tàng Hồ Chí Minh, chi nhánh Bình Thuận) vẫn giữ nguyên những nét cổ kính. Những kỷ vật từ thuở ban đầu, những mái ngói, chiếc bàn, bộ ván... vẫn hiện hữu, như chứng nhân thời gian, lặng lẽ kể lại câu chuyện về một thời tràn đầy lý tưởng và khát vọng cứu nước của Bác Hồ. Khuôn viên di tích luôn được chăm chút, gọn gàng, sạch sẽ. Đó là thành quả của những bàn tay thầm lặng ngày ngày cần mẫn vun đắp, gìn giữ, để nơi đây mãi là không gian văn hóa-lịch sử thiêng liêng giữa lòng thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận...

Xác định phát triển du lịch gắn với sâm Ngọc Linh là động lực quan trọng để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế-xã hội, góp phần giảm nghèo bền vững, trong những năm gần đây, tỉnh Quảng Nam đã có nhiều chủ trương, biện pháp để khai thác, phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng và du lịch vùng sâm.

Sáng 15/5, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng cho biết, Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh, huyện Nam Trà My, Quảng Nam vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Nghề dệt thủ công truyền thống ở thôn Hà Ri, xã Vĩnh Hiệp (huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định) là nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Ba Na. Tuy nhiên, với sự phát triển của xã hội hiện đại, nghề dệt thủ công đang đối mặt nguy cơ mai một, đặt ra yêu cầu cấp bách về bảo tồn và phát huy giá trị của nghề truyền thống này.

Nghệ thuật trình diễn dân gian Hát Tuồng Bội (xã Hưng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) vừa đón nhận Bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là dấu mốc quan trọng, minh chứng cho giá trị và sức sống bền bỉ của loại hình nghệ thuật này trong kho tàng văn hóa dân gian truyền thống dân tộc và đời sống tinh thần của người dân Quảng Bình.

Những mái nhà sàn truyền thống, những con thác kỳ vĩ, nhiều phong tục, nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số Thái, H’Mông, Khơ Mú... vẫn được lưu giữ, trở thành những “thỏi nam châm” hút khách du lịch đến với miền tây Nghệ An. Khi những bông hoa gạo bắt đầu rụng xuống, cũng là lúc bắt đầu một mùa du lịch mới ở nơi đây.

Lần đầu tiên di tích văn hóa thuộc di sản thế giới UNESCO ở Việt Nam - Điện Thái Hòa - một công trình biểu tượng của triều Nguyễn được công nhận đạt chuẩn công trình xanh LOTUS.

Khi vụ mùa đã hoàn tất, người dân ở các bản làng trên vùng cao A Lưới (thành phố Huế) quây quần đón lễ hội A Za - lễ hội truyền thống tri ân cây lúa của người dân bản địa.

Rừng trang cổ thụ bên suối Tà Má, thôn Hà Ri (xã Vĩnh Hiệp, huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định) là một cảnh quan kỳ thú; đồng thời là biểu tượng gắn kết giữa vẻ đẹp thiên nhiên và văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Ba Na.

Bia Ma Nhai được khắc vào núi đá có niên đại gần 700 năm ở tỉnh Nghệ An ghi lại chiến công của nhà Trần trong việc giữ gìn bờ cõi, chinh phạt ngoại xâm đang được xem xét là bảo vật quốc gia.

Trong 3 tháng đầu năm 2025, Ninh Thuận đã thu hút 890.000 lượt khách đến tham quan, nghỉ dưỡng, so với cùng kỳ năm 2024 tăng gần 12%, đạt gần 25% kế hoạch năm, trong đó, khách quốc tế ước đạt 63.000 lượt, tăng hơn 168%, đạt 42% kế hoạch năm; thu nhập xã hội từ hoạt động du lịch ước đạt 1.060 tỷ đồng. Ninh Thuận đang tạo ra sức bật mới để phát triển du lịch văn hóa, tâm linh, sinh thái… đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của địa phương.

Có nghề làm nước mắm lâu đời, làng Khúc Phụ thuộc xã Hoằng Phụ (huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa) nổi danh khắp nơi nhờ thứ nước chấm nguyên chất đậm đà, được sản xuất theo phương pháp truyền thống.

Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý là sự kiện văn hóa lâu đời, là niềm tự hào của người dân vùng biển Nhơn Lý, thành phố Quy Nhơn (tỉnh Bình Định); được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, cần được bảo tồn và phát huy giá trị cho các thế hệ tương lai.

Đứng nơi cửa biển Kỳ Hoa, ngước nhìn dãy núi Long Ngâm soi bóng xuống dòng nước mặn mòi, ai cũng cảm nhận được một không gian linh thiêng, cổ kính mà thanh thoát lạ lùng.

Lễ hội Ramưwan, còn gọi là Ramadan (hay tháng chay-niệm), được ví như là Tết cổ truyền mang đậm sắc thái riêng của đồng bào Chăm theo đạo Hồi giáo Bà ni (đồng bào Chăm Bà ni), nên còn được gọi là "Lễ hội" hay "Tết". Lễ hội thường diễn ra vào ngày đầu tháng thứ 9 theo lịch Hồi giáo và kéo dài trong một tháng (không có ngày cố định, thường rơi vào khoảng từ tháng 2 đến tháng 6 dương lịch hằng năm).

Trong suốt chiều dài lịch sử, Thanh Hóa là vùng đất địa linh nhân kiệt, có bề dày truyền thống văn hóa hàng ngàn năm, có vị thế đặc biệt trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước hào hùng của dân tộc.

Tỉnh Bình Thuận và tỉnh Đồng Nai đã liên kết hợp tác phát triển du lịch. Hai tỉnh tập trung khai thác thế mạnh, tiềm năng và tài nguyên du lịch; sử dụng hợp lý các nguồn lực, hỗ trợ việc thúc đẩy phát triển đa dạng hóa sản phẩm du lịch, kết nối các điểm đến tạo sản phẩm du lịch đặc trưng...

Vươn khơi bám biển cả năm, ngư dân làng Mân Thái (quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng) cùng thấm vị mặn, cùng kiên cường lướt qua ngọn sóng. Tình bạn trên biển trở thành tình anh em, nghĩa gia đình. Với các ngư dân, một nét đẹp cộng đồng luôn được gìn giữ chính là việc chủ ghe và anh em “đi bạn” sẽ cùng nhau ăn Tết. Bởi vậy, Tết ở làng biển là dấu gạch nối giữa năm cũ đã qua với ước mong về những điều tốt đẹp trong năm mới sắp đến.

Giữa nhịp sống hối hả của thời đại ngày nay, Tết Huế vẫn chứa đựng sự trọng thị và tinh tế vốn có. Nhìn hình ảnh cây nêu bay trong gió, làn khói nồng thơm, xanh biếc từ một mái nhà hay chậu mai vàng chớm nở… vậy là Tết đã về.

Dựa trên những nét đẹp văn hóa của tỉnh Quảng Nam, từng câu chuyện, hình ảnh được “cắt tỉa, mài giũa” để trở thành các thước phim sinh động hơn. Ở đó có sự chung tay của các cá nhân, đơn vị sản xuất nội dung, phim tài liệu. Với đạo diễn Ngô Hòa (Xứ Quảng Media), mỗi góc máy, từng lời bình trong phim tài liệu về quê hương cần mang đậm tinh thần sáng tạo do chính con người Quảng Nam tạo ra.

Tại làng Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận), đồng bào Chăm không chỉ có nghề làm gốm nổi tiếng cả nước mà còn có nghề chạm bạc thủ công rất tinh xảo. Sản phẩm do các nghệ nhân nơi đây chế tác chủ yếu để phục vụ nghi lễ tâm linh của đồng bào Chăm ở 2 tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận. Nghề chạm bạc đem lại thu nhập ổn định, giúp đời sống đồng bào ngày càng được cải thiện nhiều.

Nguồn nhân lực cho các bộ môn nghệ thuật truyền thống hiện nay đang gặp không ít khó khăn. Hiện nay, cùng với việc tuyển dụng, các nhà hát đẩy mạnh hợp tác trong đào tạo, mở các khóa tập huấn với các chuyên gia, nhằm đào tạo và nuôi dưỡng nguồn diễn viên trẻ để họ có thể yên tâm gắn bó và cống hiến.

Nét đẹp trường tồn cùng thời gian của Cố đô Huế đã trở thành động lực cho nhiều nhà nghiên cứu, văn nghệ sĩ khám phá và không ngừng sáng tạo. Từng góc nhìn riêng biệt đã tiếp nối mạch cảm xúc, mở ra hướng đi lâu dài về giá trị văn hóa của vùng đất.