Căn nhà nhỏ của ông Phạm Văn Thum nằm ở vùng ngoại ô khóm Thới Thạnh, gần cầu Năm Trung - cây cầu đầu tiên do ông xây dựng, mở đầu cho những việc làm ý nghĩa sau này. Nhìn vóc dáng gầy gò, nước da đen sạm, ít ai nghĩ ông là “kỹ sư” xây cầu nông thôn, nhất là khi bàn tay phải mất cả 5 ngón. Ông kể, sinh ra trong gia đình nông dân, thuở nhỏ làm ruộng, sau này nuôi cá lóc hầm, vèo. Trong một lần xay thức ăn cho cá, ông bất cẩn để máy cắt đứt 5 ngón tay. Từ đó, ông bỏ nghề nuôi cá và chuyển sang buôn bán nhỏ.
Trước nhà ông Thum là rạch Mương Thơm, phía sau là đồng lúa, vườn cây. Rạch rộng hơn 22m, xưa người dân chỉ bắc cầu tre để qua lại. Năm 1988, người dân góp tiền làm cầu gỗ rộng 1,5m. Đến năm 2006, dân cư đông đúc nhưng cầu cũ xuống cấp, mùa mưa ván trơn, không có lan-can, học sinh và người đi xe thường bị té ngã. Ông Thum nhớ lại: “Nông dân muốn đưa máy cày, máy xới ra đồng phải dùng chẹt, phà nhỏ vì trụ cầu yếu, chạy qua dễ sập. Gặt lúa xong, xe tải, xe ba gác không chở qua được, phải dùng ghe xuồng, rất vất vả khiêng vác lên xuống”.
Ông Thum nảy ý định xây cầu bê-tông thay cầu gỗ. Biết ở Nha Mân (Đồng Tháp) có đội xây cầu từ thiện, ông rủ ông Huỳnh Văn Tằn cùng sang học nghề. Năm 2007, sau khi thành thạo kỹ thuật, ông xin phép chính quyền địa phương xây cầu bê-tông, rồi vận động người dân đóng góp hơn 60 triệu đồng, ai có tiền góp tiền, ai khó khăn thì góp công.
Ban đầu, nhiều người nghi ngờ vì ông Thum là nông dân, chưa từng xây cầu, lại nghe nhà thầu báo chi phí hơn 150 triệu đồng. Không nản, ông cùng ông Tằn đưa ra bản vẽ tự thiết kế, tính toán rõ ràng vật liệu, thời gian thi công. Dần dần người dân tin tưởng, góp tiền, góp công. Trên công trường, ông Thum là “kỹ sư” chính, tỉ mỉ hướng dẫn từng việc, dù chỉ còn một cánh tay vẫn tự làm từ đổ trụ, dầm đến cắt sắt, trộn xi-măng. Sau 3 tháng, cầu hoàn thành với chi phí đúng 63 triệu đồng. Xe máy cày, máy xới, xe ba gác chở lúa, trái cây qua cầu dễ dàng, nông dân phấn khởi.
Tiếng lành lan xa, nhiều nông dân phường Mỹ Thới, Mỹ Thạnh (TP Long Xuyên, An Giang) tìm đến nhờ ông Thum hỗ trợ xây cầu qua rạch. Sau khi khảo sát, ông tự thiết kế, lập bảng vật tư, đồng thời yêu cầu người dân cử người cùng tham gia vì ông chỉ làm từ thiện một mình. Đến nay, ông đã xây miễn phí 22 cây cầu ở phường Mỹ Thạnh, 6 cây ở phường Mỹ Thới.
Ban đầu có ý kiến chọn cầu sắt vì rẻ, nhưng ông giải thích cầu bê-tông bền hơn, chi phí chênh lệch không nhiều. Người dân đồng thuận, mỗi cầu dài 24-45m tùy bề ngang rạch, đều có “mang cá” hai đầu, bảo đảm xe máy, ô-tô lên xuống êm, không giằng xóc. Trung bình một tháng hoàn thành một cây cầu. Ông Thum kể: “Đi vùng xa, tôi chỉ còn một tay nên không chạy xe được, bà con đưa xe tới rước. Trong thời gian xây cầu, tôi ở nhờ nhà dân, bà con lo hết chuyện ăn ở, rất trân quý tình nghĩa của người làm cầu từ thiện”.
Năm 2010, một lãnh đạo huyện Thoại Sơn (cũ) biết ông Thum xây cầu từ thiện, đã cho xe đón ông về xây 5 cây cầu bêtông nông thôn. Đến năm 2018, huyện An Phú (cũ) được tài trợ xây 12 cây cầu, mời nhiều đội từ thiện tham gia, riêng ông Thum đảm nhận 5 cầu. Ông Nguyễn Văn Tri, ngụ xã Mỹ Hòa Hưng, kể: “Năm 2015, tôi làm Chủ tịch Hội Người cao tuổi, xã cần xây 11 cây cầu nông thôn mới. Khi tìm đội từ thiện, tôi được giới thiệu ông Thum nên đến tìm ngay. Lúc báo giá cầu Bến Đò chỉ khoảng 430 triệu đồng, tôi còn nghi ngờ vì nhà thầu nói hơn 1 tỷ. Nhìn bản vẽ, khối lượng sắt, thép, xi măng…, tôi mới tin. Điều tôi quý nhất là ông Thum chỉ dẫn tận tình từng chi tiết kỹ thuật, nhờ vậy tôi dần thành thạo xây cầu, làm đường dân sinh”.
18 năm đi xây cầu miễn phí, ông Thum đã xây 66 cây cầu bêtông vùng nông thôn trong tỉnh An Giang và huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ (cũ). Cho tới nay, các cây cầu vẫn chưa bị hư hao, xuống cấp. Chính quyền địa phương đã nhiều lần trao tặng bằng khen, giấy khen cho ông Thum, đánh giá cao công tác từ thiện của ông đã góp phần giúp diện mạo vùng nông thôn thay đổi…