Bộ Chính trị sẽ ban hành các nghị quyết tạo đột phá về phát triển GD&ĐT, hơn lúc nào hết, cần tập trung ưu tiên mọi nguồn lực cho phát triển GD&ĐT…
Phát triển đội ngũ nhà giáo có đủ phẩm chất, năng lực
Kết luận Hội nghị, Thủ tướng chỉ ra những hạn chế, bất cập và khó khăn hiện nay của ngành giáo dục. Nhân dịp này, Thủ tướng lưu ý nghiên cứu tổ chức kỳ thi THPT sớm hơn, rút kinh nghiệm của kỳ tuyển sinh năm nay để điều chỉnh quy định đăng ký xét tuyển hợp lý hơn.
Về phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm học 2025-2026, Thủ tướng nhấn mạnh, cần tập trung chuyển đổi trạng thái, chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển năng lực toàn diện của người học. Mọi công dân phải được tiếp cận bình đẳng với GD&ĐT; dứt khoát không để học sinh thiếu trường, thiếu lớp, thiếu thầy cô, thiếu ăn, thiếu mặc.
Thủ tướng yêu cầu tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng GD&ĐT giai đoạn 2026-2035 sau khi được Quốc hội phê duyệt. Song song đó, xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo có đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ; tập trung khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên, bảo đảm nguyên tắc “có học sinh phải có giáo viên” nhưng phải hợp lý, hiệu quả. Triển khai thực hiện chủ trương hỗ trợ bữa ăn trưa cho học sinh tiểu học và THCS ở các xã biên giới đất liền từ năm học 2025-2026; miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông.
Hiện cả nước đang thiếu khoảng 102.097 giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông công lập trong khi còn khoảng 60.000 biên chế được giao chưa tuyển dụng được. Thủ tướng giao Bộ Nội vụ phối hợp Bộ GD&ĐT và các địa phương khẩn trương kiểm tra tình hình tuyển dụng biên chế giáo viên bổ sung cho các địa phương giai đoạn 2022-2026; rà soát, đề xuất bổ sung biên chế giáo viên giai đoạn 2026-2030, để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên.
Sẽ có thêm nhiều ngôi trường mới
Ông Trần Thanh Đạm, Vụ trưởng Kế hoạch - Tài chính (Bộ GD&ĐT) cho biết, hiện cả nước có 618.284 phòng học các cấp mầm non, phổ thông công lập; trong đó, số phòng học kiên cố 554.142 phòng, đạt tỷ lệ kiên cố hóa là 89,6%. Về phòng học tại cấp tiểu học, cơ bản đã đủ để bảo đảm dạy học hai buổi/ngày. Tỷ lệ phòng học được kiên cố sau 10 năm, tăng từ 78,2% năm 2015 lên 87,1% năm 2025. Các công trình như nhà thư viện, phòng học bộ môn, nhà làm việc, nhà công vụ cho giáo viên, nhà ăn, nhà ở bán trú, công trình nhà vệ sinh, nước sạch, trang thiết bị dạy học... cũng đã được quan tâm đầu tư.
Bên cạnh đó, vẫn có hiện tượng thiếu phòng học cục bộ tại các khu vực có mật độ dân cư cao, các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Theo báo cáo của địa phương, tại cấp học mầm non, còn thiếu khoảng 27.953 phòng học và cấp tiểu học thiếu khoảng 7.491 phòng học để đạt tỷ lệ một lớp/phòng, đáp ứng yêu cầu học hai buổi/ngày, chưa tính đến số lớp, phòng học để bảo đảm số học sinh/lớp theo quy định. Ở khu vực điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn, vẫn còn tồn tại 6.477 phòng học nhờ, mượn, tập trung chủ yếu tại cấp học mầm non và tiểu học.
Do đó, việc xây dựng trường lớp, bảo đảm chỗ học tập cho học sinh là yêu cầu cấp thiết đặt ra với toàn ngành giáo dục.
Tại Hà Nội, điểm nóng của tuyển sinh đầu cấp trong nhiều năm, ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội cho biết, năm học tới, thành phố có hơn 2,3 triệu học sinh, tăng khoảng 60.000 học sinh so với năm học 2024-2025.
Để đáp ứng chỗ học cho học sinh, Hà Nội đã xây mới loạt trường học các cấp. Tính đến ngày 15/8, toàn thành phố đã xây mới được 43 trường mầm non và phổ thông các cấp. Trong đó, công lập tăng 27 trường gồm: Mầm non 10 trường, tiểu học chín trường, THCS 5 trường và THPT ít nhất với ba trường. Ba trường THPT công lập được đưa vào sử dụng trong năm học tới gồm: THPT Đỗ Mười, THPT Phúc Thịnh, THPT ở lô đất A11 - Cầu Giấy. Với ba trường THPT công lập mới đưa vào hoạt động, toàn thành phố sẽ có 122 trường ở bậc học này trong năm học tới.
Bên cạnh đó, hệ thống trường tư thục tăng 16 trường gồm mầm non bảy trường, tiểu học bốn trường, THCS 5 trường, không có trường THPT. Xét theo khu vực, quận Hoàng Mai cũ là nơi có thêm 10 trường học các cấp được xây mới. Đây cũng là “điểm nóng” tuyển sinh trong các năm qua, khi có số lượng học sinh mầm non, tiểu học tăng nhanh nhưng có quá ít trường học. Thậm chí, có năm, phụ huynh phải bốc thăm suất học trường công bậc mầm non cho con. Ngoài ra, quận Bắc Từ Liêm cũ cũng có thêm bảy trường; quận Cầu Giấy cũ có thêm bốn trường; quận Hà Đông cũ có thêm bốn trường.
Theo lãnh đạo Sở GD&ĐT Hà Nội, với số lượng học sinh tăng hằng năm, địa phương phải xây mới từ 30-35 trường mới đáp ứng nhu cầu học tập, giúp giãn sĩ số học sinh.
Trước thềm năm học mới 2025-2026, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chúc ngành GD&ĐT, toàn thể các thầy giáo, cô giáo luôn phát huy tinh thần trách nhiệm và nhiệt huyết với nghề, khắc phục mọi khó khăn, kiên trì mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, góp phần quan trọng đưa đất nước ta vững bước phát triển trong kỷ nguyên mới. Thủ tướng cũng khẳng định, Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn thấu hiểu và chia sẻ với những khó khăn, vất vả của ngành GD&ĐT, của hơn một triệu thầy giáo, cô giáo đang nỗ lực không ngừng nghỉ, làm việc không mệt mỏi, ngày đêm cống hiến cho sự nghiệp “trồng người”.
Đề xuất đầu tư xây 100 trường học vùng biên
Sau sắp xếp địa giới hành chính, cả nước có 22 tỉnh, thành phố có biên giới đất liền, với tổng số 248 xã biên giới đất liền. Theo thống kê của các địa phương, tại 248 xã này hiện có 956 trường phổ thông với quy mô 625.255 học sinh. Trong số đó, nhu cầu được học bán trú, nội trú lên tới 332.019 em, nhưng mới chỉ có gần 59.000 học sinh được học tại 22 trường phổ thông dân tộc nội trú và 160 trường phổ thông dân tộc bán trú. Như vậy, còn hơn 273.000 học sinh, tương đương 43,7%, dù có nhu cầu nhưng chưa được học tập, sinh hoạt tập trung tại các trường.
Từ thực tiễn trên, Bộ Chính trị đã thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - THCS tại 248 xã biên giới đất liền. Trước mắt, thí điểm đầu tư hoàn thành xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025. Các trường này sẽ là hình mẫu để sau đó tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu đầu tư xây dựng 248 trường trong hai - ba năm tới.
Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phạm Văn Hòa khẳng định, đây là chủ trương đúng đắn, thể hiện tính nhân văn sâu sắc. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, giáo dục ở những địa bàn này vẫn gặp không ít khó khăn, đặc biệt là về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và hệ thống trường lớp. Tình trạng thiếu trường lớp không chỉ diễn ra ở những vùng khó khăn mà còn phổ biến ở nhiều địa phương có mật độ dân số cao, nhu cầu học tập lớn. Việc đầu tư xây dựng trường lớp đã được ngành giáo dục chú trọng trong nhiều năm, song vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển thực tế. Do đó, ông Hòa nhấn mạnh, để giải quyết căn cơ bài toán này, cần có sự đầu tư từ: Ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương và nguồn lực xã hội hóa từ các nhà đầu tư.
Năm học 2025 - 2026 mở ra giai đoạn mới trong bối cảnh bộ máy chính quyền địa phương đã được sắp xếp, kiện toàn theo mô hình hai cấp. Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa kỳ vọng, ngành giáo dục sẽ đánh giá khách quan, rút kinh nghiệm từ thực tiễn để không ngừng cải thiện, nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập của người dân.
Đối với nhiệm vụ xây dựng trường tại 248 xã biên giới, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ chính trị, cần thực hiện nhanh và đề nghị các địa phương phải đồng lòng, phối hợp. Bộ trưởng đề nghị, giám đốc sở GD&ĐT 22 tỉnh biên giới làm tốt công tác tham mưu để có trường nội trú tốt nhất, xây dựng hợp lý, gần gũi với học sinh, cần bảo đảm các điều kiện thiết thực. Bộ trưởng cũng lưu ý về thực hiện công bằng giáo dục. Sự đầu tư không công bằng trong một số trường công lập cũng có thể tạo nên sự không công bằng trong giáo dục. Nhân tài cần đầu tư đặc biệt nhưng phải bảo đảm được công bằng.
Đề cập đến những thay đổi về nhân sự lãnh đạo các Sở GD&ĐT khi sắp xếp, tổ chức bộ máy và vận hành chính quyền địa phương hai cấp, theo Bộ trưởng, tại thời điểm này, cần làm tốt việc “quản trị sự thay đổi”. Nếu không làm tốt việc này sẽ ảnh hưởng nhiều đến công việc ngành giáo dục đang triển khai. “Chúng ta làm giáo dục là khuôn mẫu cho cả xã hội. Vì vậy, trong bối cảnh này, cần đoàn kết, chia sẻ, thực lòng, thực tâm với nhau”, Bộ trưởng nhấn mạnh.