MỘT VIỆT NAM XANH LÀ DI SẢN VÔ GIÁ

Trong những ngày đầu xuân, khi đất trời như được phủ một sắc xanh tươi mới, chúng ta nhận ra rằng một Việt Nam xanh không chỉ là mơ ước mà còn là trách nhiệm và sứ mệnh của thế hệ hôm nay. Đây chính là di sản quý giá nhất mà chúng ta có thể để lại cho con cháu và các thế hệ mai sau. Có gì có thể quý hơn những cánh rừng xanh ngút ngàn, những dòng sông trong vắt và những thành phố xanh mát, nơi mọi người sống hòa hợp với thiên nhiên.
Điện gió Ninh Thuận. Ảnh | VŨ ANH
Điện gió Ninh Thuận. Ảnh | VŨ ANH

Mơ ước về một Việt Nam xanh là mơ ước về một đất nước biết trân trọng và bảo vệ nguồn tài nguyên vô giá mà thiên nhiên đã ưu ái ban tặng. Đó là mơ ước về một tương lai tươi sáng, nơi con trẻ được lớn lên trong môi trường an lành, tươi đẹp mà cha ông đã dành cả đời mình để vun đắp và gìn giữ. Chính chúng ta, những người đang sống trong thời đại này, có cơ hội và trách nhiệm xây dựng nền móng cho một Việt Nam xanh, vững bền để các thế hệ mai sau không chỉ thừa hưởng mà còn phát triển những giá trị bền vững mà chúng ta đã kiến tạo.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững. Những nỗ lực từ chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng đã tạo được những bước tiến tích cực, giúp dần định hình một Việt Nam xanh trong tương lai.

Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu Đông Nam Á về phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời và gió. Trong vài năm qua, nhiều trang trại điện mặt trời và điện gió đã được xây dựng, đặc biệt tại các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận và Tây Nguyên, giúp Việt Nam đạt công suất năng lượng tái tạo cao. Chính phủ cũng cam kết sẽ tiếp tục đầu tư và khuyến khích các dự án năng lượng sạch để giảm thiểu phát thải và bảo vệ môi trường.

Với chương trình phủ xanh đất trống, đồi trọc và chiến dịch trồng một tỷ cây xanh, Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực. Các tỉnh miền núi phía bắc và Tây Nguyên tích cực trồng cây, bảo vệ rừng đầu nguồn nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và thiên tai. Sự tham gia của doanh nghiệp và người dân trong các chiến dịch này đã tạo nên phong trào mạnh mẽ, mang lại hiệu quả lâu dài cho việc bảo vệ môi trường.

Việt Nam đã tiến hành nhiều chương trình giảm thiểu rác thải nhựa, đặc biệt là rác thải nhựa đại dương. Chính phủ cam kết cắt giảm nhựa dùng một lần và đã triển khai các dự án nhằm thúc đẩy cộng đồng và doanh nghiệp chuyển sang các sản phẩm thân thiện với môi trường. Các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã tích cực kêu gọi người dân hạn chế dùng túi ni-lông, triển khai hệ thống thu gom và tái chế rác thải nhựa, góp phần giảm áp lực lên môi trường.

Nhiều thành phố lớn ở Việt Nam đang nỗ lực hướng đến việc xây dựng các đô thị xanh và bền vững. Điển hình là các dự án xây dựng công viên, tuyến đường xanh và khu vực công cộng xanh tại các thành phố như Hà Nội, Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh. Những không gian này không chỉ mang lại môi trường sống tốt hơn cho người dân, mà còn giúp giảm ô nhiễm không khí và tăng cường chất lượng sống đô thị.

Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net-zero) vào năm 2050. Đây là một cam kết mạnh mẽ nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu, thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc trở thành một thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế về bảo vệ môi trường.

Những thành tựu và nỗ lực này là bằng chứng sống động cho thấy Việt Nam đang trên con đường phát triển bền vững và xây dựng một môi trường sống lành mạnh cho người dân. Đây chính là nền tảng quan trọng để biến ước mơ về một Việt Nam xanh thành hiện thực, không chỉ cho thế hệ hiện tại mà còn cho các thế hệ tương lai.

Cộng đồng và thế hệ trẻ đang đóng vai trò then chốt trong hành trình hướng tới một Việt Nam xanh. Sự thay đổi tích cực trong ý thức và hành động của các cá nhân và tập thể từ nhiều tầng lớp khác nhau đã tạo nên một làn sóng mạnh mẽ, thúc đẩy bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Mỗi hành động nhỏ như phân loại rác, giảm thiểu rác thải nhựa, sử dụng phương tiện công cộng và tham gia trồng cây xanh đều tạo ra ảnh hưởng lớn, khi cộng đồng cùng chung tay thực hiện. Các chiến dịch “Nói không với túi ni-lông” và “Ngày thứ bảy xanh” đã tạo tác động tích cực, lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường tới từng cá nhân trong xã hội.

Thế hệ trẻ Việt Nam không chỉ có ý thức rõ ràng về trách nhiệm với môi trường, mà còn tích cực tìm kiếm các giải pháp mới để thúc đẩy lối sống bền vững. Nhiều bạn trẻ đã khởi xướng các dự án sáng tạo như “Sống xanh” và phát triển các sản phẩm tái chế, sản phẩm hữu cơ hay năng lượng sạch. Sự sáng tạo và nhiệt huyết của thế hệ trẻ đã đem đến luồng gió mới cho các giải pháp về môi trường.

D

ù đã đạt được nhiều thành tựu, Việt Nam vẫn phải đối mặt với không ít thách thức trên hành trình hiện thực hóa ước mơ về một Việt Nam xanh. Sự phát triển công nghiệp và quá trình đô thị hóa nhanh chóng đang tạo áp lực lớn lên môi trường. Rác thải nhựa, ô nhiễm nước và ô nhiễm không khí là những vấn đề cần giải quyết khẩn cấp.

Tài nguyên nước tại nhiều khu vực, đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long, chịu ảnh hưởng nặng nề từ biến đổi khí hậu. Xâm nhập mặn và thiếu nước ngọt làm ảnh hưởng đến sinh kế và an ninh lương thực.

Dù có tiến bộ trong năng lượng tái tạo, phần lớn nhu cầu năng lượng của Việt Nam vẫn dựa vào than đá và nhiên liệu hóa thạch. Điều này làm tăng phát thải CO₂.

Dù ý thức về bảo vệ môi trường đã cải thiện, vẫn còn nhiều người chưa nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của vấn đề. Thói quen xả rác bừa bãi, lạm dụng túi ni-lông và chưa có ý thức về tiết kiệm năng lượng vẫn tồn tại trong cộng đồng, gây khó khăn cho việc thực hiện các chính sách bảo vệ môi trường.

Trước những thách thức đó, việc đầu tiên chúng ta cần làm là nâng cao ý thức cộng đồng và xây dựng văn hóa sống xanh. Tuyên truyền, giáo dục là yếu tố then chốt giúp cộng đồng hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Cần đẩy mạnh các chương trình giáo dục trong trường học, khuyến khích thực hành lối sống xanh và đưa các nguyên tắc bền vững vào cuộc sống hằng ngày. Xây dựng văn hóa sống xanh trong cộng đồng sẽ tạo ra những thay đổi tích cực lâu dài.

Thứ hai là đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo. Chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch là yếu tố quan trọng để giảm thiểu phát thải và bảo đảm an ninh năng lượng. Chính phủ cần tạo cơ chế khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo, như điện mặt trời, điện gió và năng lượng sinh khối.

Thứ ba là cải tiến hệ thống quản lý và tái chế rác thải. Để giải quyết vấn đề rác thải, cần cải tiến hệ thống thu gom, phân loại và tái chế rác thải một cách hiệu quả hơn. Phát triển các công nghệ xử lý rác thải hiện đại và tăng cường chính sách khuyến khích người dân và doanh nghiệp tham gia phân loại, tái chế. Đặc biệt, cần có chế tài mạnh mẽ để hạn chế việc sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và thúc đẩy sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Thứ tư là quản lý và bảo vệ tài nguyên nước. Cần xây dựng các biện pháp quản lý tài nguyên nước bền vững, bao gồm việc bảo vệ các nguồn nước ngọt, cải tạo hệ thống thủy lợi và phát triển các mô hình canh tác bền vững. Việc đầu tư vào hạ tầng bảo vệ nước và giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn là cần thiết để bảo đảm an ninh nguồn nước và cải thiện sinh kế cho người dân tại các vùng chịu ảnh hưởng nặng nề.

Thứ năm là tăng cường hợp tác quốc tế và tuân thủ cam kết về môi trường. Việc hợp tác quốc tế trong lĩnh vực môi trường sẽ giúp Việt Nam học hỏi được những kinh nghiệm và công nghệ tiên tiến từ các nước phát triển. Đồng thời, cần nghiêm túc thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường, giảm phát thải và phát triển bền vững, như cam kết Net-zero vào năm 2050, nhằm đạt được các mục tiêu dài hạn về môi trường và phát triển.

Thứ sáu là khuyến khích nghiên cứu và đổi mới sáng tạo trong bảo vệ môi trường. Đổi mới sáng tạo có vai trò then chốt trong việc tìm ra các giải pháp xanh và bền vững. Cần có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp, nhà khoa học và thế hệ trẻ nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vào việc bảo vệ môi trường, phát triển các sản phẩm và quy trình sản xuất thân thiện với môi trường.

Những việc làm này đòi hỏi sự đồng lòng và nỗ lực từ mọi thành phần trong xã hội. Khi từng cá nhân, tổ chức và chính quyền cùng hướng tới một mục tiêu chung, thì giấc mơ về một Việt Nam xanh chắc chắn sẽ trở thành hiện thực.

Bước sang năm mới, kỳ vọng về một Việt Nam xanh trở nên rõ ràng và mãnh liệt hơn bao giờ hết. Mỗi người dân Việt Nam, từ thành thị đến nông thôn, đều ý thức sâu sắc hơn về trách nhiệm bảo vệ môi trường, sẵn sàng thay đổi từ những hành động nhỏ nhất trong đời sống hằng ngày để cùng xây dựng một đất nước xanh, tươi đẹp.

Chúng ta kỳ vọng một năm mới sẽ mang lại sự đoàn kết, quyết tâm và hành động mạnh mẽ từ mỗi người dân Việt Nam, hướng tới một tương lai mà Việt Nam không chỉ là quốc gia phát triển, mà còn là hình mẫu của sự hòa hợp với thiên nhiên. Năm mới sẽ là khởi đầu cho hành trình xây dựng một Việt Nam xanh - một di sản đẹp đẽ và quý giá nhất mà chúng ta để lại cho con cháu.

TS NGUYỄN SĨ DŨNG