Tình hình kinh tế-xã hội của thành phố diễn ra trong bối cảnh phải đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức. Điều đó khiến lãnh đạo thành phố, các sở, ngành, các cơ quan đơn vị càng phải nỗ lực vượt khó để hoàn thành các chỉ tiêu, kế hoạch đã đề ra.

Nhiều lĩnh vực tăng trưởng âm

Trong báo cáo về tình hình kinh tế-xã hội Thành phố Hồ Chí Minh quý I/2023 của Cục Thống kê thành phố, có nhiều chỉ số tăng trưởng khá khiêm tốn, báo hiệu quý II sắp tới sẽ còn nhiều khó khăn mà nền kinh tế phải đối mặt. Trong quý I/2023, GRDP của thành phố ước đạt 360.600 tỷ đồng, tăng 0,7% so với cùng kỳ năm 2022. 5/9 ngành dịch vụ trọng yếu của thành phố tăng trưởng khá như: bán buôn, bán lẻ; tài chính, ngân hàng và bảo hiểm; dịch vụ hoạt động chuyên môn khoa học-công nghệ; giáo dục và đào tạo; dịch vụ lưu trú, ăn uống.

Dù vậy, một số ngành như: vận tải kho bãi, thông tin và truyền thông, bất động sản, y tế và hoạt động cứu trợ xã hội có mức tăng trưởng âm. Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn ước đạt 124.700 tỷ đồng, đạt 26% dự toán năm. Tổng chi ngân sách địa phương là 9.500 tỷ đồng, đạt 7% dự toán, giảm 8% so với cùng kỳ.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố, về tình hình giải ngân vốn đầu tư công, đến cuối quý I, thành phố đã giải ngân là 951 tỷ đồng, đạt 2% tổng số vốn giao, trong khi yêu cầu của Chính phủ là đến cuối năm 2023, thành phố cần đạt mức giải ngân 95%.

Ủy ban nhân dân thành phố nhìn nhận, bên cạnh những kết quả đạt được, tình hình kinh tế-xã hội của thành phố trong quý I cũng còn những hạn chế do tác động của kinh tế thế giới và trong nước; thị trường bất động sản, thị trường tài chính gặp nhiều khó khăn, nợ xấu của nhiều ngân hàng và áp lực đáo hạn trái phiếu có xu hướng tăng.

Nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tiếp tục cắt giảm lao động và gặp khó khăn về đơn hàng, nguồn vốn; sức mua của người tiêu dùng giảm mạnh. Số vốn đăng ký doanh nghiệp thành lập mới giảm và số doanh nghiệp tạm ngưng hoạt động tăng so với cùng kỳ.

Khảo sát mới nhất của Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh trong quý I năm nay cho thấy, có 41% doanh nghiệp cho biết, đang gặp khó khăn do thị trường thu hẹp, khoảng 17,6% xác nhận việc kinh doanh bị ảnh hưởng do giá nguyên liệu đầu vào tăng và hơn 17% doanh nghiệp đang thiếu vốn.

Về tình hình lao động, tỷ lệ doanh nghiệp sẽ cắt giảm lao động chiếm hơn 17%. Có gần 65% số doanh nghiệp cam kết sẽ giữ nguyên số lao động. Trong khi đó, nhóm doanh nghiệp ngành cơ khí gặp tình trạng chung là sụt giảm đơn hàng. Thậm chí, đơn hàng của một số doanh nghiệp giảm đến 50%.

Kịp thời tháo gỡ khó khăn

TS Trần Du Lịch phân tích, tình hình phát triển kinh tế-xã hội của thành phố chịu tác động rất lớn từ tình hình thế giới và trong nước. Với mức độ hội nhập lớn như thành phố, nền kinh tế thế giới sẽ có tác động đến nền kinh tế - xã hội thành phố cả ở góc độ tích cực và tiêu cực. Với mức tăng trưởng chỉ đạt 0,7%, có hai yếu tố chính tác động, đó là: sự tác động của tình hình kinh tế thế giới, cùng với đó là thị trường bất động sản và tài chính có nhiều biến động.

Ngoài ra, tăng trưởng kinh tế còn chịu sự tác động từ ba động lực gồm: công cụ đầu tư công, hấp thụ vốn và phát triển thị trường nội địa. Đối với đầu tư công, trong quý I, thành phố giải ngân chỉ đạt 2%, với công cụ hấp thụ vốn và phát triển thị trường nội địa, cũng chưa được triển khai hiệu quả nên các xung lực này chưa tác động mạnh lên nền kinh tế-xã hội thành phố.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi đánh giá, thực trạng tăng trưởng thấp này cũng có sự tác động từ quá trình giải quyết thủ tục hành chính, hiệu quả hoạt động công vụ, tình trạng văn bản, hồ sơ “ra vào” các sở, ngành nhiều lần, nhưng không phải lúc nào cũng được giải quyết ngay. Thực tế này đã tạo ra nhiều khó khăn đối với người dân, doanh nghiệp.

Thời gian tới, Ủy ban nhân dân thành phố tập trung vào các trụ cột tăng trưởng như giải ngân đầu tư công, tiêu dùng nội địa, thị trường xuất khẩu..., đây là những lĩnh vực mà thành phố có thế mạnh. Đối với đầu tư công, thành phố quyết liệt điều hành giải ngân vốn đầu tư công với mục tiêu đến hết quý II phải giải ngân đạt 35%, quý III là 58% và quý IV hơn 91%.

Thành phố đề nghị sự vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền để quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác giải phóng mặt bằng đối với các dự án. Trong công tác điều hành, quản lý hành chính công, thành phố đề nghị các sở, ngành, địa phương quan tâm, nâng cao hơn nữa năng lực quản lý, điều hành trách nhiệm công vụ của từng cán bộ, công chức, viên chức dù khối lượng công việc của các đơn vị là rất lớn. Ngoài ra, thành phố cũng tập trung tháo gỡ các khó khăn đối với nhóm doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước, các thủ tục về đất đai, xây dựng, đầu tư, thuế, bất động sản,...

Tại hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh khóa XI (nhiệm kỳ 2020-2025) lần thứ 20 (mở rộng) mới đây, lãnh đạo Thành ủy cũng nhấn mạnh, đồng thời yêu cầu Ủy ban nhân dân thành phố tập trung tối đa giải quyết các khó khăn, điểm nghẽn để đưa kinh tế-xã hội tăng trưởng nhanh trở lại, trong đó chú trọng thực hiện các giải pháp khắc phục các hạn chế mang tính nội tại của thành phố.