Đây cũng là bước đi nhằm hiện thực hóa định hướng của Đảng và Nhà nước, đưa ngành xây dựng hạ tầng Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Theo tính toán sơ bộ, dự kiến tổng nhu cầu đầu tư các công trình hạ tầng hầm (đường bộ, đường sắt,…) nước ta đến năm 2035 ước đạt khoảng 550.000 tỷ đồng, với tổng chiều dài khoảng 300 km. Ngành hạ tầng đặc thù cũng sẽ cần khoảng 29.600 nhân sự kỹ thuật và 10.300 thiết bị chuyên dụng để đáp ứng nhu cầu thi công trong giai đoạn tới.
Trong bối cảnh các dự án hạ tầng giao thông đón đầu xu thế ứng dụng công nghệ cao, nếu không giải quyết triệt để bài toán công nghệ, các doanh nghiệp sẽ thụt lùi so với nước ngoài trong các dự án sắp tới. Đây là áp lực, thách thức lớn nhưng cũng là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước tìm cách nâng cao năng lực, làm chủ công nghệ và mở rộng thị phần.
Công trường là “thao trường”
Theo ông Nguyễn Quang Huy, Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả, trong thời gian tới, lĩnh vực đường bộ cao tốc cần xây dựng khoảng 20 km hầm, giá trị khoảng 15.000 tỷ đồng, với 1.350 thiết bị và 3.000 lao động kỹ thuật. Dự án đường sắt tốc độ cao, riêng phần hầm dự tính dài 183 km, tổng vốn đầu tư khoảng 160.000 tỷ đồng, cần 7.000 thiết bị và 20.000 nhân sự. Hệ thống metro tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh có tổng cộng 110 km hầm, trị giá 412.500 tỷ đồng, 1.950 thiết bị và 6.600 lao động kỹ thuật. Đây là “miếng bánh” rất lớn để các doanh nghiệp nghiên cứu, có phương án tham gia chiếm lĩnh thị trường.
Hiện tại, Tập đoàn Đèo Cả chiếm hơn 70% thị phần ngành hầm trong nước, qua việc đã thi công hơn 55 km hầm, vận hành 11 hầm đường bộ với tổng chiều dài 32,5 km. Đèo Cả là đơn vị duy nhất tại Việt Nam có năng lực thi công hầm cấp đặc biệt (dài hơn 1.500 m), qua việc nghiên cứu thành công phương pháp “đào hầm hệ Đèo Cả” phù hợp với điều kiện địa chất, khí hậu và nguồn lực tại Việt Nam.
Phương pháp này đã được áp dụng hiệu quả tại nhiều dự án hầm lớn trên cả nước. Tập đoàn đã làm chủ công nghệ đào hầm tiên tiến với đội ngũ chuyên gia kỹ thuật, nhân sự chất lượng cao, gồm hơn 4.000 kỹ sư, công nhân và 1.700 thiết bị chuyên dụng, chuỗi giá trị được nội địa hóa từ khảo sát, thiết kế đến thi công và giám sát.
Song song với đó, Đèo Cả từng bước tiếp cận và làm chủ công nghệ TBM tiên tiến, hiện đại, được ứng dụng trong các dự án metro và đường sắt cao tốc. Ngoài cử đội ngũ kỹ sư sang Trung Quốc học tập, trực tiếp thi công các tuyến hầm TBM, gần đây Đèo Cả tiếp tục đầu tư thiết bị đào hầm TBM.
Theo kỹ sư Nguyễn Đức Phương, trưởng nhóm học viên, sau khóa tu nghiệp tại Trung Quốc, Tập đoàn Đèo Cả đã hoàn toàn làm chủ công nghệ đào hầm TBM, thậm chí cải tiến thành hệ công nghệ mang dấu ấn của riêng mình như đã từng làm với công nghệ NATM.
Dựa trên kết quả này, Đèo Cả sẽ chuyển giao, ứng dụng công nghệ thi công hầm cho các doanh nghiệp đối tác, hình thành đội ngũ có khả năng tự chủ kỹ thuật, làm chủ thiết bị và tổ chức thi công hầm an toàn - hiệu quả - chất lượng trong điều kiện địa chất phức tạp, tối ưu hóa hiệu quả đầu tư.
Bên cạnh việc chuyển giao công nghệ chuyên sâu, các doanh nghiệp đối tác sẽ được bồi dưỡng kỹ năng quản lý, đào tạo nâng cao năng lực cho đội ngũ lãnh đạo. Trong giai đoạn 2 của dự án đường cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh, ba công trình hầm sẽ đồng thời được vận dụng làm “thao trường” để học viên thực hành.
Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ
Theo ông Nguyễn Bá Khương, Chủ tịch Tập đoàn Đầu tư xây dựng công trình 568, chặng đường đồng hành cùng Đèo Cả đã giúp đơn vị từng bước hoàn thiện bộ máy doanh nghiệp và trưởng thành. Từ mức doanh thu chỉ tối đa 700 tỷ đồng/năm, sau khi bắt tay cùng Đèo Cả, doanh nghiệp đã định hướng doanh thu hằng năm 4.000 - 5.000 tỷ đồng. Riêng năm 2025 dự kiến cán mốc 3.500 tỷ đồng, con số mà doanh nghiệp thuần túy xây lắp công trình khó có thể đạt được.
Ông Nguyễn Xuân Hải, Chủ tịch Công ty CP Đầu tư 559 đã thể hiện quyết tâm đồng hành cùng Đèo Cả và mong muốn cử nhân sự tham gia đào tạo, tu nghiệp tại các hạng mục thi công hầm sắp tới. Các doanh nghiệp đều có chung nhận định, trước khối lượng lớn và tính chất phức tạp của các dự án sắp tới, việc chuyển giao công nghệ chính là con đường khả thi để doanh nghiệp trưởng thành và không bị “hụt hơi” trên sân nhà.
Tiến sĩ Nguyễn Thế Phùng, chuyên gia hàng đầu về kỹ thuật thi công hầm ở Việt Nam khẳng định, không ít doanh nghiệp trong nước tuy cố gắng, mạnh dạn đầu tư thiết bị nhưng vẫn không thể làm chủ công nghệ, bởi không đơn giản chỉ là mua thiết bị và học kỹ năng, công nghệ đào hầm tổng hợp cả khoa học và kỹ thuật, cộng với kinh nghiệm thực tiễn.
Việc doanh nghiệp sẵn sàng chuyển giao công nghệ bài bản, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn thi công hầm đường bộ là tín hiệu đáng mừng cho thấy, sự trưởng thành vượt bậc và tinh thần trách nhiệm của Tập đoàn Đèo Cả trong việc làm chủ công nghệ lõi, thay vì đi theo lối mòn thuê máy móc, chuyên gia nước ngoài.
Ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả cho biết, doanh nghiệp kiên định với chiến lược tăng trưởng tập trung, tiếp cận công nghệ nước ngoài, kiên trì để làm chủ công nghệ, thành thạo trước khi chuyển giao cho đối tác trong nước, rồi mới tính đến xuất khẩu công nghệ. Với công nghệ TBM, Tập đoàn đã cử cán bộ đi tu nghiệp, từng bước làm chủ công nghệ trước khi chuyển giao rộng rãi. Đây cũng là cách thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về “học tập suốt đời, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì lợi ích chung”, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ các dự án trọng điểm sắp tới.
Tập đoàn Đèo Cả sẽ khẩn trương xúc tiến, hoàn thiện các giáo trình lý thuyết và thực hành trong khuôn khổ chương trình đào tạo, chuyển giao công nghệ. Trước hết, ở khu vực phía bắc, nhân sự của các doanh nghiệp được chọn lọc tham gia đào tạo, chuyển giao sẽ tham gia thi công hầm thuộc giai đoạn 2 dự án đường cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh. Còn tại khu vực phía nam, các học viên sẽ được sắp xếp tham gia dự án cầu Đại Ngãi 1 để học tập, chuyển giao công nghệ thi công cầu dây văng.
“Xác định muốn đi xa phải đi cùng nhau, lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ để cùng phát triển và kiến tạo những giá trị bền vững cho đất nước, Tập đoàn Đèo Cả đã nghiên cứu, lựa chọn công nghệ thi công phù hợp, sẵn sàng máy móc thiết bị, đồng thời đào tạo con người không chỉ cho tập đoàn mà cho cả các đối tác để cùng hợp lực tham gia các dự án, công trình trọng điểm của đất nước trong tương lai”, ông Hồ Minh Hoàng nhấn mạnh.