Nhiều điểm đột phá mang tính thời đại
PGS, TS Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đánh giá, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW là một sự kiện mang tầm vóc lịch sử. Đây là văn kiện định hướng, thể hiện quyết tâm chính trị to lớn của Đảng ta nhằm tạo ra bước chuyển căn bản, toàn diện và thực chất cho sự nghiệp “trồng người”.
PGS, TS Nghiêm Xuân Huy, Viện trưởng Đào tạo số và Khảo thí, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, tính đột phá của Nghị quyết 71 không chỉ nằm ở từng chính sách riêng lẻ, mà ở chính tầm nhìn chiến lược, tư duy tổng thể và quyết tâm hành động mạnh mẽ. Đối với giáo dục đại học, Nghị quyết 71 thật sự là “cú hích” lịch sử, mở ra hành lang phát triển chưa từng có tiền lệ.
Thứ nhất là vấn đề đầu tư ngân sách có trọng điểm. Theo đó, chi cho giáo dục đại học đạt ít nhất 3%. Điều này tạo ra một nền tảng tài chính ổn định, cho phép các trường đại học xây dựng chiến lược dài hạn thay vì hoạt động theo ngân sách từng năm.
Thứ hai là việc trao quyền tự chủ đại học một cách toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học. Việc gỡ bỏ sự phụ thuộc giữa mức độ tự chủ và khả năng tự chủ tài chính có ý nghĩa giải phóng năng lực cho tất cả các trường đại học công lập, không chỉ những trường có nguồn thu lớn. Điều này sẽ giúp phát triển một hệ thống giáo dục đại học năng động hơn, nơi các trường có thể tự thiết kế chương trình đào tạo bám sát thị trường, tự chủ tuyển dụng nhân tài, không bị ràng buộc bởi các quy trình hành chính phức tạp và linh hoạt trong quản lý tài chính để tối ưu hóa nguồn lực.
Thứ ba là việc cởi mở cho các chính sách đãi ngộ đặc biệt để thu hút nhân tài. Đột phá này có ý nghĩa trực diện trong việc giải quyết bài toán “chảy máu chất xám” và thu hút nhân tài cho học thuật. Việc đặt mục tiêu cụ thể tuyển dụng 2.000 giảng viên quốc tế là một tuyên bố mạnh mẽ về ý chí toàn cầu hóa đội ngũ.
Thứ tư là việc coi chuyển đổi số và AI là động lực cốt lõi. PGS, TS Nghiêm Xuân Huy cho rằng, đây là điểm đột phá mang tính thời đại. Tác động của chủ trương này sẽ là sự thúc đẩy mạnh mẽ việc xây dựng các đại học thông minh, các lộ trình học tập cá nhân hóa và buộc các trường phải cải tổ toàn diện chương trình đào tạo để tích hợp kỹ năng số, chuẩn bị nguồn nhân lực sẵn sàng cho nền kinh tế số.
Thứ năm, Nghị quyết 71 đã đặt ra mục tiêu vươn tầm quốc tế rõ ràng đối với các cơ sở giáo dục đại học.
Thứ sáu, Nghị quyết đã đưa ra các chủ trương và giải pháp cụ thể để cải cách mô hình quản trị mạnh mẽ. Đây là một cải cách lớn về chính trị - hành chính nhằm tinh gọn bộ máy và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng. Ý nghĩa của mô hình “Bí thư Đảng ủy kiêm người đứng đầu” là nhằm thống nhất ý chí và hành động, loại bỏ những xung đột tiềm tàng giữa lãnh đạo chính trị và quản lý chuyên môn. Tác động của nó có thể giúp các quyết sách được đưa ra nhanh chóng và quyết liệt hơn.
Cuối cùng, là chủ trương ưu tiên phát triển các đại học tinh hoa và nghiên cứu khoa học. Chủ trương này thể hiện một tư duy chiến lược “mũi nhọn”, tập trung nguồn lực để tạo ra một số đại học nghiên cứu đẳng cấp thế giới.
Giáo dục là quốc sách hàng đầu
PGS, TS Tô Văn Hòa, Hiệu trưởng Trường đại học Luật Hà Nội nhận định: “Trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm, đầu tư cho giáo dục. Nghị quyết 71 có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển giáo dục của nước nhà, thể hiện rõ tinh thần giáo dục là quốc sách hàng đầu. Việc Nghị quyết 71 đặt giáo dục và đào tạo vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển quốc gia cũng là lời khẳng định rằng, tương lai đất nước được quyết định trước hết bởi chất lượng con người và tri thức mà chúng ta vun đắp hôm nay. Đặc biệt, trong thời đại kinh tế tri thức, sức mạnh quốc gia không còn dựa vào tài nguyên hay lao động giá rẻ mà ở chất lượng nhân lực, năng lực sáng tạo và tri thức khoa học - công nghệ. Việc đặt giáo dục và đào tạo ở trung tâm không chỉ là sự ưu tiên cho một ngành giáo dục mà còn là kiến tạo nền móng cho mọi trụ cột quốc gia, từ kinh tế, khoa học công nghệ, quốc phòng, an ninh đến văn hóa và hội nhập quốc tế”.
Coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, Nghị quyết 71-NQ/TW thể hiện sự quan tâm rất lớn của Đảng và Nhà nước đối với giáo dục, giáo viên và nhân viên trường học. Cụ thể, có chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhà giáo; nâng phụ cấp ưu đãi nghề đối với cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông lên tối thiểu 70% cho giáo viên, tối thiểu 30% cho nhân viên, 100% cho giáo viên ở khu vực đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; xây dựng chính sách phù hợp để huy động người giỏi ngoài lực lượng nhà giáo tham gia giảng dạy, huấn luyện trong các cơ sở giáo dục; thực hiện chế độ giảng viên đồng cơ hữu cho những người giỏi đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập; có cơ chế khuyến khích huy động người giỏi chủ trì các hoạt động nghiên cứu khoa học tại các cơ sở giáo dục.
Thầy Phạm Đức Vinh, Hiệu trưởng Trường tiểu học và THCS số 1 Phúc Khánh, xã Bảo Yên, tỉnh Lào Cai cho rằng: “Chính sách ưu đãi được nâng lên sẽ góp phần giúp giáo viên yên tâm công tác, ổn định cuộc sống và tiếp tục gắn bó lâu dài với nghề. Khi đời sống được bảo đảm, chắc chắn giáo viên sẽ toàn tâm, toàn ý vì học trò. Dù còn nhiều gian khó, nhưng chỉ cần có sự ghi nhận, mỗi nhà giáo sẽ không ngần ngại tiếp tục cống hiến với nghề".
Mục tiêu vươn ra thế giới
Nghị quyết 71 đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: Đến năm 2035, Việt Nam có ít nhất 5 đại học lọt vào top 100 thế giới; đến 2045, hệ thống giáo dục Việt Nam nằm trong nhóm 20 nền giáo dục công bằng, hiện đại hàng đầu toàn cầu. Theo GS Nguyễn Đình Đức, nguyên Chủ tịch Hội đồng Trường đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) mục tiêu này “không hề viển vông”. Ông chỉ ra, trong những năm qua, Việt Nam đã có những bước tiến đáng ghi nhận: Lần đầu tiên có trường đại học lọt top 500 thế giới, nhiều ngành học vươn lên tốp 100-150, số lượng công bố quốc tế và hợp tác nghiên cứu tăng trưởng mạnh mẽ. Ông khẳng định. Một điểm sáng trong Nghị quyết là nhấn mạnh xây dựng các đại học đổi mới sáng tạo, đại học công nghệ thế hệ mới, trở thành trung tâm nghiên cứu, sáng chế, dẫn dắt hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Bên cạnh đó, đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai, đồng thời phổ cập kỹ năng số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) có trách nhiệm trong giảng dạy - học tập.
GS Nguyễn Đình Đức khẳng định: “Nghị quyết 71 không chỉ là định hướng, mà là mệnh lệnh chính trị và khát vọng của dân tộc. Đây là cuộc cải tổ toàn diện, có thể so sánh với những dấu mốc lớn trong lịch sử đổi mới. Tôi tin rằng, nếu quyết tâm cao, triển khai hiệu quả, chúng ta sẽ chứng kiến một kỷ nguyên mới của giáo dục Việt Nam - kỷ nguyên hội nhập, sáng tạo và vươn tầm quốc tế”.