Khơi thông những tuyến đường huyết mạch
Bất kỳ ai sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh đều thấu hiểu cuộc chiến dai dẳng với ùn tắc giao thông, vấn nạn vừa gây lãng phí về thời gian và nhiên liệu, vừa bào mòn tinh thần của rất nhiều cư dân đô thị. Để giải quyết vấn đề, các nhà quản lý không chỉ thúc đẩy những giải pháp truyền thống (như mở đường, xây cầu vượt...), mà còn nỗ lực ứng dụng nhiều công nghệ mới trong điều hành các trục, tuyến giao thông.
Từ nhiều năm nay, khái niệm “làn sóng xanh” không phải điều gì quá xa lạ trên các trục đường huyết mạch như Võ Thị Sáu, Điện Biên Phủ, hay Nam Kỳ Khởi Nghĩa. Hệ thống giao thông thông minh (ITS) cho phép kích hoạt một chuỗi đèn xanh đồng bộ, giúp các phương tiện di chuyển với vận tốc lý tưởng qua nhiều giao lộ mà không phải dừng chờ. Kết quả ban đầu cho thấy một sự cải thiện đáng kể: Lưu lượng xe cộ tăng từ 10-20%, dòng xe chờ đèn đỏ được rút ngắn.
Song, “làn sóng xanh” chỉ là khái niệm bề nổi để người dân dễ dàng hình dung những lợi ích mà công nghệ mang lại. Đầu năm 2025, gần 100 cảm biến đo đếm lưu lượng đã được lắp đặt trên các đại lộ lớn, liên tục truyền hình ảnh và dữ liệu về Trung tâm Quản lý điều hành Giao thông đô thị Thành phố Hồ Chí Minh. Tại đây, hệ thống máy chủ AI thế hệ mới, với khả năng thực hiện 100 nghìn tỷ phép tính mỗi giây, sẽ phân tích và đưa ra những dự báo về các điểm có nguy cơ ùn tắc. Hệ thống này có thể mô phỏng dữ liệu thực tế để tự động lên kịch bản tín hiệu đèn phù hợp nhất, giúp lực lượng Cảnh sát giao thông điều khiển từ xa một cách chính xác.
Kiến tạo “bộ não” cho siêu đô thị
Không chỉ đặt mục tiêu sử dụng công nghệ để xử lý các điểm nghẽn hiện hữu, Thành phố Hồ Chí Minh đang trong quá trình kiến tạo một “bộ não” trung tâm, một hệ điều hành khổng lồ để quản lý toàn bộ cơ thể phức tạp của một siêu đô thị trong tương lai. Áp lực này càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết khi quy mô của địa phương này ngày càng mở rộng, sau khi sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu.
Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh Võ Hoàng Ngân đã nhận định rằng các vấn đề về hạ tầng, môi trường, giao thông... đặt ra những thách thức phức tạp chưa từng có trong bối cảnh quy mô đô thị mở rộng.
Để giải quyết bài toán đa biến và đầy phức tạp này, những công cụ quản lý truyền thống là không đủ. Thành phố Hồ Chí Minh đã hợp tác chiến lược với Đại học Monash (Australia) nhằm mở đường cho việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến. Sở Xây dựng cùng chuyên gia đại học Monash sẽ lập văn phòng nghiên cứu và triển khai nhiều giải pháp phát triển công nghệ, bao gồm ứng dụng AI, Big Data (dữ liệu lớn), Digital Twin (bản sao kỹ thuật số) vào quản lý giao thông.
Công nghệ Digital Twin (bản sao kỹ thuật số) sẽ tạo ra một phiên bản ảo của toàn bộ thành phố, cho phép các nhà quy hoạch mô phỏng và thử nghiệm mọi kịch bản giao thông, từ việc xây một cây cầu mới đến việc thay đổi một tuyến xe buýt, để đánh giá các tác động trước khi lựa chọn phương án áp dụng vào thực tế. Công nghệ AI sẽ được ứng dụng để dự đoán sự cố, hỗ trợ điều hành hiệu quả hơn, trong khi Digital Twin sẽ mô phỏng các kịch bản giao thông phức tạp để phục vụ công tác quản lý.
Với việc triển khai hệ thống thu thập và phân tích dữ liệu giao thông theo thời gian thực (thông qua cảm biến, camera giám sát lưu lượng xe, tốc độ...), hệ thống đèn tín hiệu sẽ không còn hoạt động theo những kịch bản cài đặt sẵn, mà có khả năng “tự học” và tự động điều chỉnh theo thời gian thực dựa trên các mô hình dự báo lưu lượng. “Bộ não” AI này sẽ giúp thành phố chuyển từ trạng thái phản ứng bị động sang chủ động điều tiết trước khi vấn đề có thể phát sinh.
Ngoài các giải pháp điều hành, Thành phố Hồ Chí Minh định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng thân thiện môi trường, đào tạo năng lực chuyên môn cho đội ngũ quản lý. Các công nghệ mới như ITS (điều hành giao thông thông minh), xe tự hành, hệ thống quản lý đỗ xe, giao thông xanh và thanh toán tự động... cũng sẽ được thí điểm tại một số tuyến đường trọng điểm.
