Phán quyết ấy, do toàn bộ 11 thẩm phán của Tòa phúc thẩm Washington nhất trí, nêu rõ: “Đạo luật trao quyền rộng rãi cho Tổng thống thực hiện một số hành động nhằm ứng phó tình trạng khẩn cấp quốc gia, nhưng không bao gồm việc áp thuế, đánh thuế nhập khẩu hay các biện pháp tương tự”.
Tòa khẳng định, việc áp dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để biện minh cho các mức thuế quan là sai lầm. Cụ thể, tòa án chỉ ra, luật này, vốn được thiết kế để giải quyết các tình huống khẩn cấp, không bao giờ được thiết lập để áp dụng cho các vấn đề thuế quan, và trên thực tế, không hề nhắc đến từ “thuế quan” hay bất kỳ từ đồng nghĩa nào.
Nghĩa là, một cách gián tiếp, theo phán quyết, chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump thiếu cơ sở pháp lý.
Do đó, phán quyết được xem là chiến thắng dành cho một liên minh - bao gồm các tiểu bang do đảng Dân chủ lãnh đạo và một nhóm doanh nghiệp nhỏ - trong vai trò nguyên đơn. Đại diện cho họ, Tổng chưởng lý bang New York Letitia James, nhấn mạnh: “Những mức thuế quan này thực chất lại là một loại thuế đánh vào người dân Mỹ. Chúng làm tăng chi phí cho các gia đình lao động và doanh nghiệp trên khắp đất nước, gây ra tình trạng lạm phát và mất việc làm nhiều hơn”.
Theo một số chuyên gia phân tích, quyết định của tòa án có thể sẽ làm xáo trộn các thỏa thuận thương mại đã ký kết. Thí dụ, bà Wendy Cutler, Phó Chủ tịch cấp cao tại Viện Chính sách Xã hội châu Á và là một nhà đàm phán thương mại kỳ cựu của Mỹ, giải thích: “Nhiều đối tác đã ký kết các thỏa thuận khung với chúng ta, và một số vẫn đang trong quá trình đàm phán”. Bởi vậy, Ấn Độ, Trung Quốc, hay Liên minh châu Âu (EU) đều có thể sẽ thay đổi quan điểm, còn Nhật Bản và Hàn Quốc có khả năng sẽ trì hoãn các nỗ lực hiện tại, cho đến khi có sự rõ ràng hơn về mặt pháp lý tại Mỹ.
Trong tình huống xấu nhất, nếu phán quyết cuối cùng chống lại chính sách thuế quan của Tổng thống Trump, Chính phủ Mỹ có thể sẽ đối mặt với yêu cầu hoàn trả hàng trăm tỷ USD cho các khoản thuế đã nộp. Kịch bản ấy, như chính Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo, sẽ “hoàn toàn là một thảm họa cho nước Mỹ”.
Tuy nhiên, đến hiện tại, kết cục của câu chuyện vẫn còn được để ngỏ, với hai khả năng: Chính quyền Tổng thống Trump có thể lựa chọn kháng cáo lên Tòa án Tối cao, hoặc cho phép tòa án thương mại xem xét lại vấn đề. Bởi vậy, vẫn có nhiều lý do để giới quan sát quốc tế tin rằng: Chính là vì mức độ tổn thất khổng lồ, cùng những hệ lụy khó kiểm soát ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích cốt lõi của nước Mỹ, cuối cùng, một điểm thỏa hiệp cần thiết nào đó rồi cũng sẽ bắt buộc phải xuất hiện.
Điều quan trọng là: Hiện, nhiệm kỳ của đương kim tổng thống Mỹ mới chỉ đi qua được 9/48 tháng, song những trở ngại mà phía đảng Dân chủ đối lập đặt ra trên con đường ấy đã vô cùng nhiều thách thức và cạm bẫy. Trong quãng thời gian rất dài còn lại, ông Donald Trump chắc chắn sẽ còn phải có không ít lần vật lộn với những cuộc tập kích, ở mọi phương diện, từ chính trị, kinh tế, đối ngoại tới pháp lý.
Và riêng về đối ngoại, cũng như chỉ xoay quanh chiến lược thuế quan, ngày 28/8, hãng tin Đức DW vừa đặt ra một mệnh đề đầy khiêu khích: Có phải chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã vô tình củng cố khối BRICS thành một thực thể gắn kết hơn? Bởi, mức thuế “tàn khốc” đó, vô hình trung, đã tạo nên sự bất bình chung giữa các thành viên BRICS, khiến họ đẩy mạnh mở rộng các hiệp định thương mại song phương bằng đồng tiền quốc gia để giảm sự phụ thuộc vào USD. Và, các ngân hàng trung ương BRICS cũng đã tăng cường mua vàng, một tín hiệu khác cho thấy mong muốn phi USD hóa của họ.