Là một trong những hội nghị cấp cao quan trọng của Liên hợp quốc về phát triển liên quan biển và đại dương, Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc (UNOC) hướng đến các sáng kiến, giải pháp nhằm hỗ trợ thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững số 14 về bảo tồn và sử dụng bền vững biển và đại dương, biển và nguồn lợi biển (SDG 14). Tích cực đóng góp sáng kiến và thực hiện các cam kết tự nguyện, Việt Nam tiếp tục khẳng định nỗ lực cùng cộng đồng quốc tế chung tay bảo vệ biển và đại dương, kiến tạo một tương lai bền vững.
------------------
Được Tổng Thư ký Liên hợp quốc triệu tập và do một nước phát triển và một nước đang phát triển cùng đăng cai tổ chức, UNOC là diễn đàn toàn cầu tập trung vào các vấn đề mà cộng đồng quốc tế đang đối mặt. Năm 2017, UNOC lần thứ nhất được tổ chức tại New York (Mỹ) với chủ đề “Đại dương của chúng ta, tương lai của chúng ta: Hợp tác vì việc thực hiện SDG 14”, tập trung thảo luận, chia sẻ và xây dựng các biện pháp chung, cùng cam kết tự nguyện về sử dụng, quản lý đại dương, biển và nguồn lợi biển một cách an toàn và bền vững. Năm 2022, UNOC lần thứ hai diễn ra tại Lisbon (Bồ Đào Nha), với chủ đề “Đánh giá hành động đại dương dựa trên khoa học và sáng kiến vì thực hiện Mục tiêu số 14: Kiểm điểm nguồn lực, các đối tác và giải pháp”.
Trước những thách thức mà môi trường biển và đại dương gặp phải, theo các chuyên gia, UNOC lần thứ nhất và thứ hai đã giúp củng cố cam kết chính trị, xác định khó khăn, thách thức và thống nhất các biện pháp cần triển khai ở tất cả cấp độ nhằm đẩy mạnh thực hiện SDG 14. Điều này đã giúp tạo bước chuyển thực chất trong nỗ lực toàn cầu nhằm đảo ngược xu hướng suy thoái của đại dương, góp phần thực hiện 17 SDGs trong Chương trình Nghị sự 2030.
Thực tế, nhận được sự quan tâm lớn, song đại dương tiếp tục đối mặt nhiều nguy cơ từ biến đổi khí hậu, a-xít hóa, ô nhiễm nhựa, đánh bắt cá quá mức cũng như thiên tai, an ninh lương thực, dịch bệnh… Trong khi đó, hiện nay nguồn lực cho phát triển bị thiếu hụt, khiến mục tiêu hoàn thành các SDGs được cho là khó đạt được vào năm 2030. Không chỉ vậy, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) dù được thừa nhận rộng rãi là khuôn khổ pháp lý điều chỉnh các hoạt động trên biển và đại dương, song cũng đang gặp các thách thức đe dọa tính toàn vẹn.
Trong bối cảnh đó, với chủ đề tổng thể “Đẩy nhanh hành động và huy động tất cả các bên tham gia bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương”, UNOC lần thứ ba theo kế hoạch diễn ra từ ngày 9 đến 13/6 tới đây tại Nice (Pháp) nhấn mạnh mục tiêu đạt được sự thống nhất toàn cầu và huy động nguồn tài trợ cho công tác bảo tồn biển, trong bối cảnh nhiều quốc gia còn đang bất đồng về khai thác biển sâu, rác thải nhựa và đánh bắt quá mức. Đồng chủ trì cùng Pháp, Costa Rica kỳ vọng hội nghị có thể huy động 100 tỷ USD từ cam kết công và tư, kèm theo các thời hạn, ngân sách và cơ chế giám sát rõ ràng.
Bằng những kết quả đạt được, Việt Nam được đánh giá là điểm sáng, với thứ hạng về kết quả thực hiện các SDG liên tục được nâng lên trong giai đoạn 2016-2024, từ hạng 88/149 quốc gia năm 2016 lên hạng 54/166 quốc gia năm 2024.
Trong nỗ lực chung toàn cầu, Việt Nam tiếp tục thể hiện quyết tâm và có nhiều đóng góp thiết thực bảo vệ môi trường biển và đại dương, vì một tương lai phát triển bền vững. Tại UNOC lần thứ nhất, Việt Nam đăng ký cam kết tự nguyện về Phát triển các Khu vực quản lý địa phương để phục hồi và sử dụng bền vững hệ sinh thái ven biển với sự tham gia của các bên liên quan địa phương. Tại UNOC lần hai, Việt Nam đăng ký hai cam kết gồm Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học và các loài quý hiếm; Tích cực chuẩn bị và tham gia xây dựng điều ước quốc tế về ô nhiễm nhựa.
Cùng với đó, Việt Nam tiếp tục đạt nhiều thành tựu trong thực hiện SDG 14, với việc triển khai nhiều biện pháp quyết liệt, mạnh mẽ về ngăn chặn và giảm thiểu đáng kể các nguồn gây ô nhiễm môi trường biển, quản lý và bảo vệ bền vững các hệ sinh thái biển và ven biển, giảm thiểu và giải quyết tác động của a-xít hóa đại dương, điều chỉnh có hiệu quả khai thác bền vững và chấm dứt hoạt động đánh bắt cá quá mức, bất hợp pháp cũng như bảo tồn các khu vực ven biển và đại dương…
Bằng những kết quả đạt được, Việt Nam được đánh giá là điểm sáng, với thứ hạng về kết quả thực hiện các SDG liên tục được nâng lên trong giai đoạn 2016-2024, từ hạng 88/149 quốc gia năm 2016 lên hạng 54/166 quốc gia năm 2024. Về điểm số, năm 2024 chỉ số phát triển bền vững của Việt Nam đạt 73,32 điểm, cao hơn mức trung bình toàn cầu.
Thế giới đang dành nhiều ưu tiên cho UNOC lần thứ ba diễn ra tại Pháp tới đây, khi mà hội nghị năm nay được đánh giá có tính chất quan trọng, định hướng cho việc chuẩn bị kết thúc thực hiện các SDGs dự kiến vào năm 2030. Kết quả của hội nghị sẽ có ảnh hưởng rộng lớn và sâu sắc tới chính sách quản trị biển và đại dương toàn cầu, khu vực và quốc gia, kể cả chương trình hành động của các tổ chức quốc tế và khu vực liên quan đến biển.
