Đây là việc cần thiết khi mà văn hóa ứng xử, những hiện tượng lệch chuẩn, những biểu hiện tiêu cực, quá khích, trái thuần phong mỹ tục… vẫn là những hiện tượng gây băn khoăn trong đời sống xã hội, chưa có những “liều thuốc đặc trị” hiệu quả.

Việc xây dựng quy tắc đặt mục tiêu định hướng hành vi, thái độ, ứng xử văn hóa, văn minh, tuân thủ pháp luật trên môi trường số; xây dựng môi trường số an toàn, tin cậy, tôn trọng pháp luật. Để được như vậy, ngành văn hóa kỳ vọng sẽ nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người sử dụng môi trường số, đặc biệt là mạng xã hội trong việc chia sẻ, lan tỏa thông tin chính xác, tích cực, phòng chống tin giả, tin xấu độc. Đặc biệt là mong muốn tăng cường vai trò của tổ chức, cá nhân trong xây dựng văn hóa mạng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dùng, nhất là trẻ em…

Yêu cầu đặt ra của việc xây dựng quy tắc là phải khả thi, phù hợp pháp luật hiện hành và có khả năng áp dụng rộng rãi. Thật vậy! Nói tới môi trường mạng, tới không gian ảo là đã thấy sự khó khăn, thách thức khi giám sát các biểu hiện đa dạng, phức tạp trong văn hóa ứng xử và kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những ngôn từ, thái độ sai trái. Lâu nay sự khả thi này vẫn bị… thách đố. Người tham gia mạng xã hội, dư luận vẫn chứng kiến thường xuyên, liên tục trong giao tiếp trên mạng những từ ngữ tục tĩu, thái độ hung hăng, nhiều hình ảnh phản cảm có khi lõa lồ, có khi đe dọa, đậm chất bạo lực. Đối diện và bị “ném” hàng loạt những thứ “rác mạng” như thế, ngay đến người lớn nhiều khi cũng khó điềm tĩnh, chưa nói đến thiếu nhi, trẻ em vốn hồn nhiên, mỏng manh. Chính vì thế mà những vấn nạn tấn công trên mạng, quấy rối qua mạng, lăng mạ và xúc phạm trên mạng vẫn còn rất nóng!

Bắt tay vào xây dựng các quy tắc ứng xử, các nhà soạn thảo cần khảo sát sâu rộng về những biểu hiện tiêu cực, lệch chuẩn trong ứng xử trên mạng để định hình thành những biểu hiện qua từ ngữ, hình ảnh cần phát hiện, can thiệp, triệt tiêu. Nhất là cách can thiệp kịp thời, kèm những hình thức xử lý có tính răn đe, công khai ngay trên môi trường mạng. Các hình thức trực tuyến này cần liên kết chặt chẽ với hình thức xử lý trực tiếp ngoài đời thực, góp phần giải quyết tận gốc các đối tượng có hành vi ứng xử sai trái.

Cùng với đó, sẽ rất có ích khi tổ chức trưng cầu ý kiến cộng đồng mạng mà trong đó không ít người chính là nạn nhân hay hơn một lần va vấp phải những trường hợp phản văn hóa trên mạng. Những góp ý, hiến kế, gợi mở hết sức phong phú từ cư dân mạng, các chuyên gia truyền thông, chuyên gia văn hóa, xã hội, tâm lý… sẽ là cơ sở hình thành các quy tắc phù hợp thực tiễn, dễ áp dụng, có thể nhận được sự đồng thuận và thực hiện theo của đông đảo người tham gia cộng đồng mạng.