Cam kết, kiến tạo và mâu thuẫn

Trong thế giới đầy biến động hiện tại, dòng chảy sự kiện quốc tế tuần qua là sự kết hợp của những niềm hy vọng vừa lóe lên, với những nỗi quan ngại đã kéo dài.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres phát biểu tại FfD4.
Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres phát biểu tại FfD4.

1 Ngày 30/6, phát biểu khai mạc Hội nghị quốc tế lần thứ tư về tài chính cho phát triển (FfD4) diễn ra tại Seville (Tây Ban Nha), Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres kêu gọi cộng đồng quốc tế tạo ra những động lực mới và những giải pháp đột phá, nhằm thúc đẩy tăng trưởng và phát triển, đặc biệt trong bối cảnh có những khó khăn, thách thức do thiếu hụt nguồn viện trợ quốc tế - nguy cơ hiện đang đe dọa nỗ lực toàn cầu chống đói nghèo và biến đổi khí hậu.

Hiện tại, có tới 2/3 trong số 17 Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) của Liên hợp quốc đến năm 2030 đang bị đình trệ, trong khi thế giới cần tới hơn 4.000 tỷ USD đầu tư mỗi năm để đạt được các mục tiêu này.

Trong bối cảnh “thế giới đang chao đảo trước tình trạng bất bình đẳng gia tăng, biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và các cuộc xung đột leo thang” như đánh giá của Tổng Thư ký Antonio Guterres, lần tổ chức này của FfD4, quy tụ hàng chục nguyên thủ quốc gia và trên 4.000 đại diện từ giới doanh nghiệp và các định chế tài chính, lại vắng mặt nước Mỹ - nhà tài trợ hàng đầu trước đây. Tuy nhiên, một tuyên bố chung vẫn được thông qua, trong đó tái khẳng định cam kết đối với các SDG. Được gọi là “Cam kết Seville”, dù không có giá trị ràng buộc pháp lý nhưng văn bản này vẫn được kỳ vọng tạo động lực cho những sáng kiến mới.

2 Ở một diễn biến khác, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cho biết: Tehran đã tạm ngừng hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Theo ông Pezeshkian, việc Quốc hội Iran thông qua dự luật đình chỉ hợp tác với IAEA vào ngày 26/6 là phản ứng trước những động thái "không mang tính xây dựng" và "không hợp lý" từ phía Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi - người đưa ra cảnh báo: Iran có thể nối lại việc làm giàu urani trong vòng vài tháng tới.

Bộ Ngoại giao Iran cũng đồng thời cáo buộc Mỹ đã không tuân thủ theo tiến trình ngoại giao, cho rằng Washington đã khuyến khích các cuộc tấn công quân sự của Israel ngay trước vòng đàm phán gián tiếp thứ sáu do Oman làm trung gian. Không chỉ vậy, phía Iran cũng vẫn luôn bảo lưu quyền phát triển công nghệ hạt nhân vì các mục tiêu dân sự của mình.

Ngay sau đó, trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng tuyên bố rằng, sẽ không nhượng bộ bất cứ điều gì với Iran và cũng không tham gia đối thoại với Tehran, khi các cơ sở hạt nhân của họ đã “bị phá hủy hoàn toàn”.

3Một lời nhắc nhở rất đáng lưu ý từ Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB): Những thách thức mới, đến từ cả tình trạng căng thẳng thương mại toàn cầu, bất ổn địa chính trị và nhất là quá trình số hóa “chóng mặt” của các nền kinh tế (cụ thể là sự trỗi dậy và xâm lấn ồ ạt của trí tuệ nhân tạo/AI) có thể tạo thêm nhiều rủi ro, biến động…

Sắc lệnh nêu rõ: Mỹ sẽ hỗ trợ Syria ổn định, thống nhất và hòa bình cả ở các vấn đề nội bộ lẫn trong quan hệ với các nước láng giềng, qua đó góp phần thúc đẩy an ninh và thịnh vượng của khu vực. Theo sắc lệnh này, Mỹ sẽ nới lỏng kiểm soát xuất khẩu một số hàng hóa nhất định và miễn trừ các hạn chế đối với một số viện trợ nước ngoài cho Syria. Ngoài ra, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Marco Rubio sẽ chịu trách nhiệm tìm giải pháp nới lỏng trừng phạt của Liên hợp quốc đối với Syria.

4Cũng trong ngày 30/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh bãi bỏ hầu hết các hình thức trừng phạt-cấm vận đối với Syria (vốn đã hiện hữu từ năm 1979). Đây thật sự là một bước đột phá quan trọng, trong tiến trình bình thường hóa mối quan hệ giữa hai quốc gia từng có thời gian dài thù địch.

ECB cam kết sẽ hành động "mạnh mẽ một cách phù hợp", tính đến tất cả các "rủi ro và sự bất ổn", nếu tình trạng lạm phát trở nên gay gắt.

8f2fb499b2b3d9fe484f157e79237f8b86dfe487.jpg
Syria - đất nước đang rất cần được tái thiết, sau một khoảng thời gian quá dài bị xung đột tàn phá.
THIÊN THƯ